Page 209 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU KÖK
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

KÖK
Kökün Genel Özellikleri ve Çeşitleri

Genellikle bitkinin toprak altında kalan kısmıdır. Tohumun çimlenmesi sırasında oluşan ilk yapıya radikula (kök taslağı),
radikulanın gelişimi ile ortaya çıkan ilk köke ana kök denir. Ana kökün dallanmasıyla yan kökler oluşur.
Kökün temel görevleri;

• bitkiyi toprağa bağlamak,
• topraktan su ve mineralleri alarak bitkinin diğer kısımlarına taşınmasını sağlamak,

• besin maddelerini depolamak,
• destek sağlamak,

• bazı bitki hormonlarını sentezlemektir.
Bitkilerde başlıca iki tip kök sistemi bulunur. Bunlar kazık kök ve saçak köktür.

Kazık kök

¡ Dikey yönde çok iyi gelişmiş tek ana kök vardır.
¡ Ana kökten çıkan çok sayıda ve az gelişmiş yan kökler bulunur.

¡ Kazık kök; elma, çam, söğüt, gül, havuç, şeker pancarı, lahana, bakla, gelincik, papatya,
bamya, fasulye gibi bitkilerde bulunur.

Saçak kök
¡ Ana kök gelişmemiştir. Bu kök tipinde genelde toprak yü- zeyine yakın yerlerde
dallanmış çok sayıda ince, uzun kökler bulunur.

¡ Toprağa iyice yayılarak bitkinin sıkıca tutunmasını sağlar. Örneğin çim bitkisinin
saçak kök sistemi, toprağı sıkıca tutarak erozyona karşı koruma sağlar.

¡ Saçak kök; soğan, buğday, arpa, yulaf, mısır, pırasa gibi bitkilerde bulunur.
Kökün Yapısı

Kökün boyuna kesitinde net sınırlarla ayrılmayan hücre bölün-
me bölgesi, uzama bölgesi ve olgunlaşma bölgesi olarak adlan-
dırılan üç bölge vardır.
¡ Hücre bölünme bölgesinde primer meristem hücreleri bu-
lunur. Yeni kök hücreleri ve kaliptra hücreleri bu kısımda
üretilir. Kaliptra, kökün toprak içinde büyümesi sırasında
kök ucunu korur. Ayrıca büyümekte olan kök ucu, çevre-
sindeki toprağı gevşeten kaygan bir madde salgılayarak
kökün toprak içinde rahat uzamasını sağlar.
¡ Uzama bölgesi, hücre uzamasının görüldüğü bölgedir. Bu-
radaki hücreler bölünmez. Uç meristem hücrelerinin bölü-
nerek oluşturduğu yeni hücreler hızla dikey yönde büyür.
Böylece kökün uzaması gerçekleşir.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 209