Page 55 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU İSKELET KASININ KASILMA MEKANİZMASI,
ÖZETİ KASILMANIN KONTROLÜ, ENERJİ METABOLİZMASI
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

İSKELET KASININ KASILMA MEKANİZMASI
Sarkomerdeki Bantlaşma ve İskelet Kasının Kasılma Mekanizması
İskelet kası hücrelerindeki aktin ve miyozin filamentleri miyofibrilde açık ve koyu bantlar oluşturacak şekilde düzenli bir
dizilim gösterir.
• Açık renkli görülen bantlarının ortasındaki çizgiye Z çizgisi denir.
• İki Z çizgisi arasında kalan bölgeye sarkomer adı verilir. Kasılma birimi olan sarkomerdeki ince yapılı aktin filamentler
Z çizgisinde birbirine bağlanarak sarkomerin merkezine doğru uzanır. Kalın olan miyozin filamentler ise sarkomerin
merkezinde sıralanarak birbirine tutunur.
• Sarkomerin yapısında sadece aktin filamentlerinden oluşan bölgeye I bandı adı verilir.

• Aktin ve miyozin filamentlerinden oluşan bölgeye A bandı denir.
• A bandının ortasında sadece miyozin filamentlerinden oluşan bölgeye de H bandı adı verilir.
Kasın kasılması kayan filament modeliyle açıklanır.

Miyofibril

Sarkomer

KASILMA GEVŞEME
Aktin Miyozin Aktin Miyozin
I bandı I bandı I bandı I bandı

H bandı H bandı
Z çizgisi A bandı Z çizgisi Z çizgisi A bandı Z çizgisi
Sarkomer Sarkomer
Sarkomer kasıldığında Sarkomer gevşediğinde
* A bandı boyu değişmez, * A bandı boyu değişmez,
* I bandı ve H bandı daralır, * I bandı ve H bandı genişler,
* Z çizgileri birbirine yaklaşır, * Z çizgileri birbirinden uzaklaşır,
* Sarkomerin boyu kısalır, * Sarkomerin boyu eski hâline geri döner.
* Sarkomerin boyu kısalsa da kütle ve
hacminde değişme olmaz.

Sarkomerde kasılma ve gevşeme sırasında meydana gelen değişimler
İskelet kasının kasılmasını somatik sinir sisteminden gelen uyartılar başlatır. Somatik sinir
sistemine ait miyelinli sinir hücreleri, kas lifleri ile bağlantılıdır. Her kas lifi (hücre), onu kontrol Motor
eden motor sinirle sinaps yapar. Ancak her motor sinir, tipik olarak birçok kas lifiyle sinaps uç plak
yapar. Bir motor sinir ve kontrol ettiği tüm lifler, motor birimi oluşturur. Bir motor nörona eşik
değer ve üzerinde bir uyarı geldiğinde motor nöronun bağlantıda olduğu birim içerisindeki
tüm kas lifleri bir grup olarak kasılır. Ortaya çıkan kasılmanın gücü, motor nöronun kaç tane
kas lifini kontrol ettiğine bağlıdır. Motor nöronun kas hücresine bağlandığı bölgelerde miye-
lin kılıf yoktur. Bu bağlantı yerlerine motor uç plak adı verilir.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 55