Page 57 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

İSKELET KASININ KASILMA MEKANİZMASI, KASILMANIN KONTROLÜ, ENERJİ METABOLİZMASI

KASLARDA ENERJİ METABOLİZMASI
Kaslar kasılmaları sırasında öncelikle hücrede hazır olan ATP’leri tüketir. Sayıca az olan bu ATP’ler çok kısa sürede tükenir.

ATPaz
ATP + H O ADP + P + Enerji
2 İ

İskelet ve kalp kaslarında ihtiyaç duyulan ATP miktarı fazla olduğundan hücrede hazır olan ATP yeterli gelmez. Anlık ATP
ihtiyacı kreatin fosfat moleküllerinden karşılanır. Hücre kreatin fosfat molekülünü parçalayarak açığa çıkardığı fosfat ile
ADP’yi ATP’ye dönüştürür.

Keratin fosfat + ADP Keratin + Enerji

Oluşan ATP’ler kas hücresinin yaklaşık 15 saniyelik ihtiyacını karşılar. Parçalanan kreatin fosfatlar kas gevşediğinde,
dinlenme sırasında ters yönde bir tepkimeyle tekrar oluşur.

Keratin + ATP Keratin fosfat + ADP

Üretilen enerjinin kasların kasılıp gevşemesine yeterli gelmediği durumlarda hücrede depolanan glikojen molekülü parça-
lanır ve glikozlara dönüştürülür. Glikozlar hücrede oksijenli solunum ya da laktik asit fermantasyonunda kullanılarak ATP
üretimi gerçekleştirilir.

Oksijenli solunum
Glikojen Glikoz fosfat CO + H O + ATP
2 2

Laktik asit fermantasyonu
Glikojen Glikoz fosfat Laktik asit + ATP

Laktik asit fermantasyonunda oksijenli solunuma göre ATP üretimi kısa sürede gerçekleşir ancak üretilen ATP miktarı çok
düşüktür. Laktik asit fermantasyonu ve oksijenli solunum yolu ile hücrede üretilen ATP miktarı kas faaliyetine göre değişik-
lik gösterir. Oksijen azlığında kısa süreli kuvvetli kas faaliyetlerinde kullanılan enerjinin büyük bölümü laktik asit fermantas-
yonundan sağlanır. Kas faaliyetinin süresi uzadıkça kullanılan enerjinin büyük bölümü oksijenli solunumla sağlanmaktadır.
Kasta biriken laktik asit, karaciğere taşınarak burada piruvata dönüştürülür ve solunumda tekrar kullanılır.

100
90 Oksijen Solunumu
80
ATP TÜKETİMİ % 60 Laktik Asit
70
Fermantasyonuyla
50
40
30
20
10
0
10 sn 10 dk 60 dk
100 m 3.000 m Uzun mesafe

Yoğun kas aktivitesi sırasında iskelet kaslarında ATP üretmek için yapılan şeker yıkım hızı, kasın
kandan oksijen sağlama hızını geçer. Bu durumda hücre, ATP ihtiyacını oksijenli solunum yerine
laktik asit fermantasyonundan sağlar.
İskelet kasının kasılma ve gevşeme mekanizması

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 57