Page 59 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU KAS-İSKELET İLİŞKİSİ, DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
ÖZETİ RAHATSIZLIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

KAS-İSKELET İLİŞKİSİ

Tendon, kasları kemiklere bağlayan güçlü bağ dokudur. Fiziksel gerilmelere karşı
dayanıklıdır. Tendon gerilme sırasında boyca uzamaz ve kasılmaz. Tendonların işle-
vi kastan aldığı kuvveti kemiğe ileterek hareketin gerçekleşmesini sağlamaktır. Baldır
kasını topuk kemiğine bağlayan aşil tendonu vücuttaki en büyük tendonlardan biridir.
Hareketin gerçekleşmesi için kasların kasılarak güç yaratmaları gerekir. Vücut kı-
sımlarının ileri geri hareketinin sağlanması için iskeletin aynı bölümüne bağlanmış
iki kasa gereksinim duyulur. Aynı bölüme bağlı birbirine zıt yönde çalışarak hareke-
tin gerçekleşmesini sağlayan kaslara antagonist kas denir. Kolun üst kısmında yer
alan pazu kasları antagonist kaslara örnektir. Antagonist kasların biri kasılırken diğeri
gevşer, böylece hızlı ve dengeli bir hareket sağlanır. Antagonist kasların aksine aynı
anda kasılıp aynı anda gevşeyen kaslara ise sinerjist kaslar denir. Birlikte çalışan sinerjist kaslar bir ekleme aynı yönde
etki ederek aynı hareketin yapılmasını sağlar. Parmakları hareket ettirmeyi sağlayan el bileğindeki kaslar ile karın ve sırt
bölgesindeki kaslar sinerjist kaslara örnektir.

Gevşer.
Kasılır.

Kasılır.
Gevşer.

Antagonist kas çiftinin çalışma prensibi

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI

Destek ve Hareket Sistemi Rahatsızlıkları
Günlük yaşam sırasında ihtiyaç duyulan hareketlerin yapılabilmesi destek ve hareket sisteminin sağlıklı yapısıyla ilişkilidir.
Çeşitli nedenlerle bu sistemin sağlıklı yapısının bozulması yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Destek ve hareket sisteminde
oluşabilecek rahatsızlıklara kırık, çıkık, burkulma, menisküs yırtığı ve eklem rahatsızlıkları örnek verilebilir.
Kırık
• Ani ve kuvvetli ya da sürekli bir biçimde küçük darbelerle kemik
dokusunda meydana gelen ayrılmalar sonucu kemik bütünlü-
ğünün bozulmasına kırık denir.

• Kemiğin kırılmasına neden olan darbe genellikle kemiği saran
diğer dokulara da zarar verir.
• Kırık olan bölgede genellikle ağrı, şişlik (ödem) ve morarmanın
yanı sıra şekil ve fonksiyon bozukluğu görülür. Kırığın olduğu
uzuv hareket ettirilmemelidir.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 59