Page 77 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BIYOLOJI

KONU DOLAŞIM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI VE GÖREVLERİ,
ÖZETİ KALBİN YAPISI
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

DOLAŞIM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI VE GÖREVLERİ

Her organizma çevresiyle madde alışverişi yapmak zorundadır. İnsan vücudunda da her hüc-
re yaşamını sürdürebilmesi için madde alışverişine ihtiyaç duyar. Bu durumda oluşacak ak-
saklıklar ciddi sorunlara yol açabilir. Örneğin beyin, kalp gibi organlar birkaç dakika oksijensiz
kaldığında bu organlardaki bazı hücreler ölür.
Hücrelere ihtiyaç duyduğu besin maddeleri ve oksijeni ulaştıran, hücre dışına atılan maddeleri
boşaltım organlarına taşıyan, vücudun savunmasında görev alan sistem dolaşım sistemidir.

Doku ve organlara maddelerin taşınması kan dolaşım sistemi sayesinde gerçekleşir. Doku
ve organlarda oluşan atıkların ve sindirim ürünlerinin bir kısmının kan dolaşımına aktarılması
ise lenf dolaşım sistemi sayesinde olur.

KALBİN YAPISI
• Kalp, yaklaşık olarak her insanın kendi yumruğu büyüklüğündedir.

• Kalp; göğüs kemiğinin (sternum) hemen arkasında ve iki akciğerin arasında yer alan, büyük çoğunluğu kas olan bir
organdır.

• Dıştan içe doğru perikart, miyokart ve endokart olmak üzere üç tabakadan oluşur.
¡ Perikart kalbi ve kalbe bağlı damarların köklerini çevreleyen ve koni şeklinde bağ dokudan oluşmuş koruyucu
bir kesedir. Çift katlı bu kesenin zarları arasında perikardiyal sıvı bulunur.
¡ Miyokart kalbin kas olan tabakasıdır. Kalp kası istemsiz kasılarak kanı odacıklarda sıkıştıran pompa görevi görür.
¡ Endokart ince tabaka hâlinde kalp boşluğunu saran kan damarı içermeyen kısımdır.

• Kalpte iki kulakçık (atrium) ve iki karıncık (ventrikül) olmak üzere dört odacık bulunur.
¡ Kulakçıklar, akciğerlerden ve diğer dokulardan kalbe geri dönen kanın toplandığı odacıklardır.
¡ Karıncıklar, kanı akciğerlere ve diğer dokulara gönderen odacıklardır.

• Kalbin sağ tarafındaki odacıklarda (sağ kulakçık ve sağ karıncık) oksijen bakımından fakir, karbondioksit bakımın-
dan zengin kan bulunur.

• Kalbin sol tarafındaki odacıklarda (sol kulakçık ve sol karıncık) ise oksijen bakımından zengin, karbondioksit bakı-
mından fakir kan bulunur.

• Kulakçıklar ile karıncıklar arasında kulakçıklardan karıncıklara geçen kanın geri dönmesini engelleyen ve tek yönlü
açılıp kapanan kapakçıklar bulunur. Bağ dokudan yapılmış bu kapakçıklara atrioventriküler (AV) kapakçıklar denir.

• Karıncıklar kasıldığı zaman oluşan basınç, AV kapakçıklarının kapanmasını sağlayarak kanın kulakçıklara dönmesini
engeller.

BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 77