Page 75 - Konu Özetleri AYT Biyoloji

BESİNLERİN SİNDİRİMİ, EMİLİMİ, SİNDİRİM SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI

Gliserol, yağ asitleri, A, D, İnce bağırsak Epitel hücresi Yeniden yağlara
E, K vitaminleri villusları dönüşürler.

Ekzositozla
Peke sarnıcı Lenf damarı lenf kılcallarına Şilomikronlar
aktarılır. oluşur.

Göğüs kanalı Sol köprücük altı Üst ana Kalbin sağ
toplardamar toplardamar kulakçığı

Gliserol, yağ asitleri ve A, D, E, K vitaminlerinin ince bağırsak villuslarında emilimi ve lenf damarlarına karışma yolu

SİNDİRİM SİSTEMİ RAHATSIZLIKLARI VE SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI
Sindirim Sistemi Rahatsızlıkları
Yemek yeme alışkanlıkları, besinlerin yeterince temiz olmaması, bazı gıdaların fazla tüketilmesi, yaşam tarzı vb. faktörler
bazı sindirim rahatsızlıklarının ortaya çıkmasına neden olabilir. Reflü, gastrit, ülser, hemoroit, kabızlık ve ishal sindirim
sistemi rahatsızlıklarına örnek verilebilir.
Reflü
• Mide ile yemek borusu arasında gıdaların geçişine izin veren ama geri kaçmasını önleyen bir sfinkter mekanizması
bulunur. Buradaki sfinkterin yeterince kapanmaması mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasına yol açar. Bu
duruma reflü denir.
• Mide içeriğindeki asit, yemek borusu duvarını tahriş eder ve midede yanma hissine neden olabilir. Alkollü içecek tüket-
mek ve tütün mamulleri kullanmak sfinkterin gevşemesine neden olarak sorunu daha da kötüleştirebilir.
• Kahve, çikolata, domates, yağlı gıdalar, portakal suyu, asitli içecekler, nane, soğan gibi gıdalar genellikle mide asidi
salgısını güçlü bir şekilde uyarır. Reflü rahatsızlığı olan kişiler hem bu tür gıdaları tüketmekten kaçınarak hem de ye-
mekten hemen sonra yatmayarak rahatsızlıklarını kontrol altına alabilir.
Gastrit
• Mideyi asidik etkilerden koruyan mukoza tabakasındaki özelleşmiş hücreler, mide iç yüzeyini kaplayan akışkan bir
mukus üretir.
• Mide iç duvarını kaplayan mukozanın iltihaplanması durumuna gastrit denir.
• Mide mukozasının zarar görmesi daha fazla mide asidi üretimine de neden olabilir.
• Fazla asit üretiminin yanında düzensiz ve kötü beslenmek, çok sık ağrı kesici kullanmak, aşırı alkollü içecek tüketmek
ve tütün mamulleri kullanmak, stres ve bakteri enfeksiyonları da mide mukozasına zarar verir.
• Gastrit sıklıkla karın ağrısı, mide bulantısı, midede ekşime gibi belirtilerle kendini gösterir.
Ülser
• Mide sıvılarının etkisi sonucu mide mukozasının tahrip olmasıyla oluşan yaraya ülser denir.
• Ülser, onikiparmak bağırsağı ve yemek borusunda da oluşabilir.
• Gastrite neden olan etmenler ülsere de neden olabilir. Ülserin oluşması için asidik koşulların yanında en büyük etken
Helicobacter pylori (Helikobakter pilori) bakterisidir.
• Aside dirençli olan bu bakteri, mukoza tabakasına yerleşir ve dokuyu tahrip eder. Özellikle onikiparmak bağırsağı
ülserlerinin neredeyse tamamında H. pylori' ye rastlanmıştır.

Midedeki ülserin iyileşme süreci
BİYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 75