Page 57 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

DOĞAL KAYNAKLAR, MADENLER VE ENERJİ KAYNAKLARI KULLANIMININ ÇEVRESEL ETKİLERİ

Jeotermal Enerji
Jeotermal enerji, yer kabuğunun derinliklerinde
magmanın etkisiyle ısınan suların yeryüzüne
çıkmasıyla oluşur. Dünyada jeotermal enerji po-
tansiyeli bakımından zengin olan ülkelerin ba-
şında ABD, Filipinler, Endonezya gelmektedir.
Türkiye, sahip olduğu jeotermal enerji potansiyeli
bakımından 8. sıradadır. Jeotermal santrallerden
çevreye bırakılan zararlı gazlar ve çözünmüş mi-
neraller içeren sıcak sular, canlı yaşamını olum-
suz etkilemektedir.

Biyokütle Enerjisi
Jeotermal enerji santrali
Isınma ve ulaşım gibi birçok alanda faydalanılan
yenilenebilir, güvenilir ve temiz bir enerji kaynağıdır. Biyokütle enerjisinin kaynağını mısır, buğday gibi özel olarak yetiş-
tirilen bitkilerin yanı sıra otlar, yosunlar, denizdeki algler, hayvansal atıklar, sanayi atıkları ile evlerden atılan tüm organik
çöpler (meyve ve sebze artıkları) oluşturmaktadır. Enerji veriminin düşük olması ve atıkların yakılması sırasında ortaya
çıkan gazlar başlıca olumsuz taraflarıdır.

Hidrojen
Hidrojen; kömür, biyokütle, doğal gaz ve su gibi birçok maddeden elde edilebilen, doğadaki en basit ve en fazla bulunan
elementtir. Hidrojen; ulaşım araçlarından ısınmaya, sanayiden mutfağa kadar her alanda yararlanılabilecek bir enerji kay-
nağıdır. Hidrojenin yakıt olarak kullanıldığı enerji sistemlerinde atmosfere bırakılan atık madde sadece su buharıdır. Bu
nedenle çevre kirliliğini önlemek amacıyla hidrojen gazından enerji elde etme çalışmaları yapılmaktadır.

DOĞAL KAYNAK KULLANIMININ ÇEVRESEL ETKİLERİ
Ülkeler ekonomik faaliyetlerini sürdürürken doğal kaynak kullanımında faydalanılan teknoloji ve yöntem farklılıkları bulun-
maktadır.
Toplam yüz ölçümünün %52’si ormanlarla kaplı olan İsveç, bu ba-
kımdan Finlandiya’dan sonra Avrupa’da ikinci sırada yer almaktadır.
İsveç'in toplam ihracatının %12'si ormancılık sektörüne aittir. İsveç’in
sahip olduğu orman varlığını sürdürülebilir ve çevre duyarlılığı çerçe-
vesinde işletmesi hem ülke ekonomisi hem de çevrenin korunması
adına oldukça olumludur.
Endonezya, son yıllarda uyguladığı yanlış politikalar sonucu sahip ol-
duğu orman varlığının büyük bölümünü kaybetmiştir. Ülkede sadece
2
2012’de 8400 km lik ormanlık alan yok edilmiştir. Bu durum hem bi-
yoçeşitlilik varlığı hem de hava kirliliği üzerinde ciddi olumsuz etkilere
sebep olmuştur.
Dünyanın en büyük göllerinden biri olan Aral Gölü’nün küçülmesinde
gölü besleyen Amu Derya (Ceyhun) ve Sır Derya (Seyhun) nehirlerine
ait suların büyük oranda sulama amacıyla kullanılması etkili olmuştur.
Seyhun ve Ceyhun nehirlerinin pamuk ve pirinç türü tarım ürünlerinin
sulanmasında aşırı derecede kullanılmasıyla göl suları çekilmiş ve ge-
ride tuzlu kum birikintisi kalmıştır. KOP kapsamındaki iller
Türkiye'de mevcut kaynakların sürdürülebilir kulanımına bir örnek Konya
Ovası Projesi'dir (KOP).
Konya Ovası, doğal faktörlerin yanı sıra arazinin yanlış kullanımına bağlı olarak çeşitli çevre sorunları ile karşı karşıyadır.
Bölgedeki yer altı sularının aşırı kullanımı sonucu tarım alanları çoraklaşmakta ve yer altındaki boşlukların üstünde bulu-
nan toprağın çökmesiyle obruklar oluşmaktadır. Bu çevre sorunlarının önlenmesi amacıyla hazırlanan proje kapsamında
Göksu Nehri'nin sularının bir kısmı Konya Ovası'na aktarılmaktadır.

57
COĞRAFYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 57
COĞRAFYA - AYT