Page 58 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

COĞRAFYAOĞRAFYA
C

KONU ARAZİ KULLANIMI,
ÖZETİ KÜRESEL ÇEVRE SORUNLARI VE GERİ DÖNÜŞÜM
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ARAZİ KULLANIMININ ÇEVRESEL ETKİLERİ
Arazilerin jeolojik, jeomorfolojik, bitki örtüsü, su kaynakları, toprak vb. özelliklerinin dikkate alınarak kullanılmasına arazi
planlaması denir.
Arazi Kullanımına Yönelik Planlamada
Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İklim • Tarihî yapı
• Jeolojik yapı • Bitki örtüsü

• Doğal kaynaklar • Su kaynakları
• Yeryüzü şekilleri • Çevre sorunları

• Yer altı kaynakları • Toprak özellikleri

Arazi potansiyeline uygun olmayan kullanım arazinin yanlış kullanımı olarak nitelendirilmektedir. Yanlış arazi kullanımıyla
toprağın verimi düşmekte ve arazide birtakım bozulmalar meydana gelmektedir.
Yanlış Arazi Kullanımı Örnekleri
• Çayır ve meraların tarım alanı olarak kullanılması
• Tarım alanlarının yerleşme, ulaşım, sanayi vb. şekilde amaç dışı kullanımı
• Eğimli arazilerde yapılan tarımsal faaliyetler
• Orman alanlarının yerleşme, tarım, otlak ve mera alanı açmak için tahrip edilmesi
• Turizm potansiyeli yüksek olan kıyılarda görülen plansız yapılaşma
• Atıkların kontrolsüz şekilde tarım alanı, kıyılar, otlak ve orman alanlarına bırakılması

KÜRESEL ÇEVRE SORUNLARI
Küresel iklim değişikliği, ozon tabakasının seyrelmesi, asit yağışları, çölleşme, biyoçeşitliliğin azalması vb. olumsuzluklar
küresel çevre sorunları olarak kabul edilmektedir.
Küresel İklim Değişikliği
Karbondioksit, metan, diazotoksit, kloroflorokarbon gibi gazlar yeryüzünden yansıyan ısının atmosfer dışına çıkmasını en-
gelleyerek sera etkisinin artmasına ve dünyanın daha fazla ısınmasına neden olmaktadır. Sanayi Devrimi'nden sonra fosil
yakıtların aşırı kullanımı, sanayileşme, hızlı nüfus artışı vb. nedenlerden dolayı sera etkisinde ciddi bir artış görülmektedir.
Küresel İklim Değişikliğinin Neden Olduğu Bazı Olaylar
• Kutup bölgeleri ile dağların yüksek kesimlerindeki buzulların erimesi hızlanmıştır.

• 70 yıl içerisinde deniz seviyesinin ortalama 48 cm yükselmesi bek-
lenmektedir.
• Kutup bölgelerindeki donmuş topraklar, çözülmeye başlayarak bün-
yesinde bulunan metan gazını atmosfere bırakmaktadır.
• Artan sıcaklıklar ve yağış rejiminde oluşan düzensizlikler tarımsal
üretimi olumsuz etkilemektedir.
• Akarsu, göl ve yer altı sularına ait rezervlerin azalmasına neden ol-
maktadır.

• Sıcaklık artışı, başta çocuk ve yaşlılar olmak üzere insan sağlığını
tehdit etmektedir.
Sera etkisinin oluşumu
• Orman yangınları, sel, kasırga, fırtına gibi afetler daha sık yaşanmak
58 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - AYT