Page 59 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

ARAZİ KULLANIMI, KÜRESEL ÇEVRE SORUNLARI VE GERİ DÖNÜŞÜM

Ozon Tabakasının Seyrelmesi
Stratosfer katmanı içerisinde yoğun olarak bulunan ozon gazının en önemli işlevi, Dünya'yı Güneş'ten gelen zararlı ultravi-
yole ışınlara karşı korumaktır. Klima, buzdolabı, sprey ve yangın söndürücü kullanımı ile ortaya çıkan CFC (kloroflorokar-
bon) gazları ozon moleküllerini parçalar ve ozon tabakasının seyrelmesine neden olur. Ozon gazının seyrelmesi sonucu
yeryüzüne ulaşan ultraviyole ışınlarında ciddi artışlar gözlenir. Bu durum sonucunda insanlarda deri ve göz hastalıklarının
artması ile bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak çeşitli hastalıklar oluşabilmektedir.
Asit Yağışları
Asit yağışları, sülfür ve azot oksit gibi kimyasal maddelerin
su buharı ile birleşerek aside dönüşmesi ve bu asidin yağmur
veya kar olarak yeryüzüne düşmesi ile oluşur.

Asit Yağışlarının Neden Olduğu Başlıca Çevre Sorunları
• Toprağın asit oranını artırarak veriminin düşmesine yol
açar.
• Suların kalitesini ve sularda yaşayan canlıları olumsuz
etkiler.
• Yapraklarda neden olduğu yanma ve birikimler ile bitkile-
ri olumsuz etkiler.
• İnsanlarda guatr, kronik bronşit, astım, amfizem gibi has-
talıkların oluşmasına sebep olur.
• Tarihî eserler üzerinde tahribata neden olur.
Asit yağışlarının oluşumu
Kuraklık ve Çölleşme
Yağışın az, su kaynaklarının yetersiz, kurak mevsimlerin uzun, toprağın ince ve gevşek, bitki örtüsünün seyrek olduğu
alanlarda çölleşmenin daha hızlı olduğu söylenebilir.
Kuraklık ve Çölleşmenin Etkili Olduğu Alanlarda Yaşanan
Başlıca Olumsuzluklar
• Arazi ve ekosistemlerin biyolojik üretkenliği kaybolarak ta-
rımsal üretim azalır.

• Biyoçeşitlilik azalır.
• Toprak erozyonu hızlanır.
• Yer altı su seviyesinin alçalmasına bağlı olarak su kıtlığı ya-
şanır.
• Göçlerde artış yaşanır.
Toprağın çoraklaşması

Biyoçeşitliliğin Azalması
Biyoçeşitliliğin hızla azalmasında etkili olan başlıca faktörler;
madencilik faaliyetleri, tarımsal faaliyetler, şehirleşme ve ar-
tan enerji ihtiyacı şeklinde sıralanabilir.
Çeşitli ekosistemler içerisinde yer alan ve nesli tehlike altın-
da olan birçok tür; yaşam alanlarının bozulması, aşırı avlan-
ma, gereğinden fazla tüketim gibi nedenlerle ani bir şekilde
yok olma noktasına gelmektedir.
Buzulların erimesi, deniz seviyesinin yükselmesi, bahar mev-
simine ait özelliklerin erken görülmesi biyoçeşitliliğinin azal-
masında iklim değişikliğinin olumsuz etkileri arasındadır.

COĞRAFYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 59