Page 64 - Konu Özetleri AYT Coğrafya

COĞRAFYAOĞRAFYA
C

KONU DOĞA OLAYLARININ GELECEĞİ
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
Doğal süreçlerde değişim ve süreklilik bulunmaktadır. Bu süreçlerde meydana gelen değişiklikler, aynı zamanda doğal
yaşamı ve beşerî sistemleri de etkilemektedir. Doğal ve beşerî çevreyi etkileyen süreçlerden biri küresel ısınma ve iklim
değişikliğidir. Süreç, insan kaynaklı nedenlerle hızlandığı için etkileri çok daha güçlü hissedilmekte; doğal ve beşerî çevre-
nin bu değişikliğe uyumu zorlaşmaktadır.
İklim değişikliği, iklimin ortalama durumunda veya değişkenliğinde uzun yıllar boyunca süren istatistiksel değişmeler olarak
tanımlanabilir. Bu değişiklikler, doğal süreçler (Güneş’ten gelen enerjinin değişmesi, volkanik faaliyetler vb.) veya beşerî
faaliyetlere bağlı olarak gerçekleşir.
Beşerî kaynaklı iklim değişikliğinin temelinde 1800’lü yıllardan bu yana kullanımı sürekli artan fosil yakıtlar, aerosol emis-
yonlarının artması ve arazi kullanımındaki plansızlıklar vardır. Özellikle fosil kaynakların yoğun kullanımı, sera gazı emis-
yonlarında artışa neden olmaktadır. Güneş’ten gelen kısa dalga boylu ışınlar yeryüzü tarafından soğurulduktan sonra uzun
dalga boylu ısı enerjisi olarak geri salınır. Uzun dalga boylu ısı enerjisinin atmosferdeki su buharı, karbondioksit, metan,
azot oksit gibi sera gazları tarafından soğurularak atmosferi ısıtmasına atmosferin sera etkisi denir.
Son 150 yıldır enerji üretimi, ulaşım ve sanayileşme gibi insan etkinlikleri sonucu atmosferde artan sera gazları ve parça-
cıklar atmosferin sera işlevini artırarak küresel ısınma olarak adlandırılan sıcaklık artışına neden olmuştur.

Atmosferin sera etkisi

KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİ
Atmosferdeki sera gazları ile aerosol emisyonlarının artması ve arazi kullanımındaki değişiklikler küresel ısınmaya, küresel
ısınma da iklim sisteminde değişime neden olmaktadır. İklim sistemindeki değişiklikler ise doğal ve beşerî çevreyi olumsuz
etkilemektedir.
Artan sıcaklıklar, su döngüsündeki bozulmalar,
deniz seviyesinin yükselmesi, ekstrem doğa olay-
larının artması, su rezervlerinin azalması ve biyo-
çeşitlilik kaybı çevre üzerindeki bu olumsuzluklara
örnek verilebilir.
Buzullar, artan sıcaklıklar nedeniyle her geçen
gün daha fazla erimektedir. Buzulların erimesinin;
buzullardan yansıyan Güneş ışınlarının (albedo)
azalması, kutuplardaki canlıların yaşam alanları-
nın daralması ve deniz seviyesinin yükselmesi gibi
olumsuz sonuçları vardır.

64 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - AYT