Page 236 - Konu Özetleri AYT Fizik

RADYOAKTIVITE

Kararlılık kuşağı kararlı elementlerin yoğun olarak bulunduğu bölgedir. n/p oranı 1’e yakındır.

Nötron Sayısı (n) n
Kararlı kuşağının üstünde; yani > 1 olan böl-
p
−
1. Bölge gedeki çekirdekler beta ışıması (β ) yaparak ka-
ralı hale geçerler.
n
• Kararlı kuşağının altındaki; yani < 1 olan
p
bölgelerde çekirdekler pozitron ışıması yaparak
3. Bölge yada elektron yakalayarak karalı hale geçerler.
2. Bölge Kararsız Bölge
• Atom numarası 83’den büyük olan elementler
yani 3. bölgede alfa ışıması yaparak kararlı hale
geçerler.
n n
Proton Sayısı (p) > 1 ve < 1 olan çekirdekler kararsız olup
83 p p
radyoaktiftir.
n
Kararlılığın oranına göre değişimi
p

RADYOAKTIF BOZUNMA
Kararsız çekirdekler, alfa ile beta bozunumu ve bu bozunumları takip eden süreçte gama bozunumu yaparak kararlı hâle
geçer. Bu süreç radyoaktif bozunma veya radyoaktif parçalanma olarak adlandırılır.
Kararsız çekirdek, radyoaktif parçalanma sonucunda kararlı başka bir çekirdeğe dönüşür.

Alfa (a) Bozunumu
4
Alfa bozunumu, atom numarası büyük olan ağır elementlerin, Helyum atomu çekirdeği ( He) yayınlayarak başka kararlı
2
bir çekirdeğe dönüşmesi olayıdır.
Alfa parçacığı yayınlayan atomun atom numarası 2, kütle numarası 4 azalır.
Bozunum denklemi,

−
X Y He → A A4 + 4
  
−
Z2
2
Z
Ana Ürün α parça-
çekirdek çekirdek cığı
şeklindedir.
Denklemde X kararsız çekirdeği, Y oluşan yeni kararlı çekirdeği gösterir. Alfa parçacığı, enerjisi çok çabuk kaybolduğun-
dan fazla yol alamaz. Bu yüzden alfa parçacığı, bir kâğıt sayfasının içinden geçemez.
Bozunma sırasında atom, enerjisinin bir kısmını alfa parçacığına aktaracağından atomun enerjisi azalır.
Uranyum (U) atomu alfa yayınlayarak, Toryum (Th) ato-
munu oluşturur.

−
238 U → 238 4 Th + 4 He
92 92 2− 2
U → 238 234 Th + 4 He
92 90 2

Alfa parçacığı yayınlama modeli

236 MEBİ KONU ÖZETLERİ FIZIK - AYT