Page 240 - Konu Özetleri AYT Fizik

RADYOAKTIVITE

NÜKLEER ENERJI ILE ÇALIŞAN SISTEMLER

Nükleer Enerji Santralleri
Atom çekirdeğinin parçalanması (fisyon) veya atom çekirdek-
lerinin birleşmesi (füzyon) sonucunda büyük bir enerji ortaya
çıkar.
Güneş’in enerji kaynağını, hidrojen atomlarının birleşerek hel-
yuma dönüşmesi oluşturur. Diğer bir deyişle Güneş’in nükleer
enerjisi, füzyon olayı ile sağlanır.
Nükleer santral tesislerinde uranyum ve toryum gibi radyo-
aktif elementlerin çekirdekleri zincirleme fisyon ile kontrollü
şekilde parçalanır ve buradan yüksek miktarda nükleer enerji
elde edilir. Fisyon olayı ile açığa çıkan nükleer enerjiyi elektrik
enerjisine çeviren sistemlere nükleer reaktör adı verilir.
Nükleer reaktörlerde enerji, kontrollü bir şekilde zincirleme fis-
Nükleer Enerji Santrali yon parçalanması ile elde edilir. Buradan elde edilen nükleer
enerji, elektrik enerjisine dönüştürülür. Bilim insanları enerjiyi
ucuza ve çevreyi kirletmeden üretebilmek için çalışmalar yapmaktadır.
İnsanlığın yararına kullanıldığında nükleer enerjinin bilime ve teknolojiye önemli katkıları vardır. Nükleer enerji, tıpta has-
talıkların teşhis ve tedavi süreçleri, jeoloji ve arkeolojide yaş tayini, uzay teknolojisi, uçak ve deniz altı sanayisi vb. nükleer
enerjinin kullanıldığı alanlara örnek gösterilebilir.

Biliyor muydunuz?
Bilim insanları, Dünya’da yapay füzyon olayı ile enerji üretme çalışmalarını sürdürmektedir. Güneş’in yüzeyi yaklaşık 5500 °C,
çekirdeği ise 15,6 milyon °C sıcaklık değerindedir.
Çin’de ‘‘Deneysel Gelişmiş Süper Iletken Tokamak Reaktöründe’’ nükleer füzyon tepkimesi deneyleri yapılmaktadır.
Bu deneylerde Güneş’in sıcaklığının yaklaşık beş katına, 70 milyon °C sıcaklığa, ulaşılmıştır. Bu sıcaklık, yaklaşık 1056
saniye sürdürülebilmiştir.

Atom Bombası
Nükleer enerji, barışçıl amaçlarla kullanılmadığında büyük felaketlere yol
açabilmektedir. Atom bombasını ilk yapan ve kullanan ülke ABD olmuştur.
1945 yılında Japonya’nın Hiroşima şehrine atılan ilk bomba, uranyumdan
elde edilmiştir. İlk bombadan üç gün sonra Nagazaki şehrine atılan atom
bombası plütonyum elementinden üretilmiştir. Her iki atom bombası da bü-
yük bir felaket doğurmuştur. Uranyum ve plütonyum elementlerinin parça-
lanmasıyla (fisyon) yayılan radyasyon ve sıcaklık, binlerce insanın ölmesi-
ne sebep olmuş, radyasyonun etkileri nesiller boyu devam etmiştir. Birçok
hastalık türü ortaya çıkmış, milyonlarca insan ya sakat kalmış ya da sakat
doğmuştur. İnsanlık için büyük yıkım doğuran nükleer silahları geliştirme
çalışmaları bu tarihten sonra da devam etmiştir.
ABD, 1952 yılında atom bombasından çok daha yıkıcı olan hidrojen bom-
basını (füzyon) geliştirmiş ve 1954 yılında Büyük Okyanus’ta denemiştir.
Hidrojen bombasının tahrip gücü atom bombasından çok daha fazladır.
Kuzey Kore Cumhuriyeti’nin yaptığı hidrojen bombası denemesinin etki-
sinin, 6,3 şiddetinde deprem etkisine sahip olduğu belirtilmiştir. Bunun ya-
nında hidrojenden enerji üretilmekte olup daha ucuza ve güvenilir olması
hususunda bilim insanları tarafından çalışmalar yapılmaktadır.
Günümüzde nükleer silahlanma, bu silahların azaltılması için gösterilen
bütün çabalara rağmen devam etmektedir. Dünyada nükleer silahsızlan-
manın, dünya barışı ve insanlığın geleceği için çok önemli olduğu gerçektir. Atom bombasının etkisi

240 MEBİ KONU ÖZETLERİ FIZIK - AYT