Page 114 - Konu Özetleri AYT Kimya

ALKANLAR

Zincir-Dallanma Zincir-Halka Konum Fonksiyonel Grup
Izomerliği Izomerliği Izomerliği Izomerliği
Aynı karbon sayılı Kapalı formülleri aynı Aynı fonksiyonel Kapalı formülleri
hidrokarbonların düz zincirli olan organik bileşiklerin grubun farklı karbon aynı, fonksiyonel
hâlde yazılabildiği gibi dallanmış halkalı ya da düz zincirli atomuna bağlanması grupları farklı olan
olarak da yazılmasıyla oluşan yazılmasıyla oluşan ile oluşan izomerliğe moleküller birbirinin
izomerliğe denir. izomerliğe denir. denir. fonksiyonel grup
(n-pentan-neopentan-izopentan) (Alken ve Sikloalkan) izomeridir.
(Alkol ve Eter)
CH CH CH CH CH CH CH CH CH CH CH OH
3 2 2 2 3 2 3 3 3 2
n-Pentan H C CH 2 CI Etil alkol
2
Siklopropan İzopropil klorür
CH CH O CH
3 3 3
CH C CH CH 2 CH CH 3 CH 3 CH 2 CH 2 CI Dimetil eter
3 3
CH Propen n-Propil
3
Neopentan

ALKANLARIN KULLANIM ALANLARI
• Günümüzde daha çok yakıt olarak kullanılır.
• Suda çözünmediklerinden elma gibi meyvelerin yüzeyinde koruyucu etkiye sahiptir (C H ).
29 60
• Renksiz, suda çözünmeyen bir gaz olan siklopropan cerrahide anestezik olarak kullanılmaktadır.
• Ham petrolün damıtılmasıyla elde edilen alkanlar çeşitli amaçlarla kullanılır.

Karbon sayısı Ürün
C ’e kadar Doğal gaz, çakmak gazı
3
C � C Petrol eteri, çözücüler
5 6
C � C Ligroin, çözücüler
6 7
C � C Benzin
5 10
C � C Kerosen – jet yakıtı
12 18
C ’ den fazlası Gaz yağı, mazot
12
C ’den fazlası Yağlama yağı, mum, asfalt
20

• Alkanlar (özellikle hekzan) çözücü olarak yaygın kullanım alanına sahiptir.
• CH Cl (metil klorür) zehirli bir gazdır. Silikon polimerlerin üretiminde kullanılır.
3
• CH Cl (Dikloro metan) oda şartlarında toksiktir. Metal ve tekstil sanayisinde kauçuk, fotoğraf filmi, sentetik lifler ve
2
2
mürekkep üretiminde kullanılır.
• CHCl (Kloroform), bayıltıcı olduğundan tıpta anestezik madde olarak kullanılır.
3
• Karbon tetraklorür (CCl ) kuru temizlemede kullanılır. Yangın söndürme özelliği olduğu hâlde zehirli olduğundan bu
4
amaçla kullanılamaz.

114 MEBİ KONU ÖZETLERİ KIMYA - AYT