Page 121 - Konu Özetleri AYT Kimya

ALKİNLER

ASETİLEN (H C C H)
4. Su katılması:
• Alkinlerin ilk üyesidir. OH O
• Oda şartlarında gaz hâlindedir. CH CH + H O † CH CH ø CH CH
2 2 3
• Çabuk alev alıp yüksek derecede ısı verdiğinden Enol (Karasız) Asetaldehit (Kararlı)
metallerin kaynak işlerinde kullanılır.
3 ve daha fazla karbonlu alkinlere su katılırsa keton elde
edilir.
DİKKAT OH O

Kararsız ve patlayıcı olduğundan yüksek basınçta CH 3 C CH + H O † CH 3 C CH 2 ø CH 3 C CH 3
2
sıvılaştırılmamalıdır. Enol (Karasız) Keton

Asetilen eldesi: 5. Polimerleşme:
CaCO (k) † CaO(k) + CO (g) 600 °C
2(g)
3(k) † CaO(k) + CO
CaCO
3
2
CaCO (k) † CaO(k) + CO (g) 3(CH CH)
Kireç taşı
2
3
CaO(k) + 3C(k) † CaC (k) + CO(g) Benzen
2(k) + CO(g)
CaO(k) + 3C(k) † CaC
2
CaO(k) + 3C(k) † CaC (k) + CO(g)
Karpit 2
CaC (k) + 2H O(s) † CH CH + Ca(OH) (suda) CH CH + HCI † CH 2 CHCI
CaC
CH + Ca(OH)
2(suda)
2O(s) † CH
2(k) + 2H
2
2
2
CaC (k) + 2H O(s) † CH CH + Ca(OH) (suda)
2 2 2
H H
n[CH CHCI] † C C
Asetilenin Kimyasal Reaksiyonları 2
H Cl
1. H katılması: n
2
Pd
CH CH + H CH CH
2 2 2 6. Yer Değiştirme:
Eten
Asetilen, Tollens ve Fehling ayıraçları ile darbelere
Pt
CH CH + 2H CH CH dayanıksız, patlayıcı metal asetilenür tuzlarını oluşturur.
2 3 3
Etan
+
CH CH + 2Ag(NH ) † Ag C C Ag + 2NH + 2NH +
3 2 3 4
Beyaz çökelek
2. Halojen katılması:
CH CH + 2Cu(NH ) † Cu C C Cu + 2NH + 2NH +
+
Br Br 3 2 3 4
Kırmızı çökelek
H CC H + Br (suda) † H C C H
2
Kızıl kahve Renksiz
HATIRLAYALIM
Br Br
ASETİLEN üçlü bağ ( ) içerir.
H C C H + 2Br (suda) † H C C H
2
Kızıl kahve Br Br PROPİLEN üçlü bağ içermez.
Renksiz
PÜF NOKTA
DİKKAT • R C C H ile asetilen, uç alkindir. Bu yapıda üçlü
bağın hidrojenleri asidik özellik gösterir.
Üçlü bağ ( ), ikili bağdan ( ) daha kararlı olduğundan • R C C R iç alkindir.
alkillerin katılma tepkimeleri alkenlere göre daha
yavaştır. • Aynı karbonlu alkinler, dienler ve siklo alkenler
izomerlerdir.
• Asetilene palladyum (Pd) katalizörlüğünde 1 mol H
3. Halojen asidi katılması: 2
katılırsa alken, platin (Pt) katalizörlüğünde 2 mol H
Markovnikov Kuralı geçerlidir. katılırsa alkan elde edilir. 2
CH CH + HCI † H C CHCI • Asetilen ve uç alkinler Tollens ayıracı ile beyaz çökelek,
2
Vinil klorür Fehling ayıracı ile kırmızı çökelek oluşturur.
KİMYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 121