Page 130 - Konu Özetleri AYT Kimya

KIMYA

KONU ALDEHİTLER
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

ALDEHİTLERİN ÖZELLİKLERİ ALDEHİTLERİN ADLANDIRILMASI - İZOMERİ

• Çift bağla birbirine bağlanmış karbon ve oksijen • IUPAC’a göre karbonil grubunun bulunduğu en
elementlerinden oluşan oksijenin üzerinde iki tane uzun karbon zinciri belirlenir. Karbonil grubunun
eşleşmemiş elektron bulunan gruba “karbonil grubu” bulunduğu karbon atomunun numarası 1 olacak
2
denir. Bu grupta karbon atomu sp hibritleşmesi şekilde karbon atomları numaralandırılır. Bağlı
yapmıştır. gruplar, yerleri belirtilerek alfabetik öncelik sayıları
δ dikkate alınarak okunur. En uzun karbon zincirine
O O karşılık gelen alkanın adının sonuna aldehitlerde -al
120° 120° eki getirilir.
C C
+δ R O
“Karbonil grubu” “Açil grubu” CH CH CH CH
4 3 3 2 1
• Karbonil grubuna bir tane alkil grubu bağlanması CH 3 CH 3
ile oluşan gruba “açil grubu” denir. Karbonil ve açil
grubuna farklı gruplar bağlanarak aşağıdaki bileşikler 2,3 Dimetil bütanal
elde edilebilir.
O O Asit Açil grubu O Aldehit O
O
O
O
O
O
Karbonil Bileşikleri H H C H C OH OH OH H H C H C C H H CH CH
H CH
C
O O O O O O O O O
H CH
H HC H C OH C OH OH H H C H C C H H CH CH
O O O O
Formik asit Form Formaldehit
R C H R C R R C OH R C OR
O O O O O O O O O
Aldehit Keton Karboksilik Ester
CH CH
C
Asit CH CHC CH C OH OH OH CH CHC CH C 3 C CH CHCH 3 CH
O
O
O
O
O
O
O
O
O
3
3
3
3
3
3
3
Asetaldehit
CHCH
C OH
CH CH C Asetik asit CH CHC Aset C CH CHCH CH
CHC
OH
CH COH
• Aldehitlerin genel formülü C H O şeklindedir. 3 3 3 3 3 3 3 3 3
n 2n
• Aldehitlerin kendilerine has kokuları vardır (badem, • Adlandırma yapılırken zincirdeki karbonil grubunun
tarçın, vanilya...). alkol ve alkillere karşı önceliği vardır.
• Homolog sıra oluştururlar. • Aldehitler ile aynı karbon sayılı ketonlar birbirinin
fonksiyonel grup izomeridir.
• Karbonil grubuna bir tane hidrojen atomu ve radikal
grubun bağlanması ile oluşan bileşiklere aldehit • Aldehitlerin ilk üyesi bir karbonlu,
(R�CHO) denir (R = H, CH , C H , C H ...).
3 2 5 3 7 O
• Aldehitler düz zincirli olabilecekleri gibi halkalı ve H C H
aromatik yapıda da olabilir.
• Aldehitlerin en basit üyesi bir karbonludur. Ketonların ilk üyesi üç karbonlu,
• Aldehitler polar yapıdadır. Suda iyi çözünür. O
• Karbonil bileşikleri hidrojen bağı içermez. CH 3 C CH 3
• Doymamış bileşiklerdir, π (pi) bağı içerir. olduğundan ilk iki aldehitin izomeri olan bir keton
• Molekül kütleleri arttıkça sudaki çözünürlükleri azalır. yoktur.
• Kendi molekülleri arasında hidrojen bağı • Halkalı ve aromatik karbonil bileşikleri de benzer
oluşturmadıkları hâlde suyla hidrojen bağı oluşturabilir. şekilde adlandırılır.
• Aynı dış basınçta aynı karbon sayılı alkollerden daha O
düşük sıcaklıkta kaynar. C H
Benzaldehit
130 MEBİ KONU ÖZETLERİ KİMYA - AYT