Page 131 - Konu Özetleri AYT Kimya

ALDEHİTLER

ALDEHİTLERİN ADLANDIRILMASI ALDEHİTLERIN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

Bileşik Okunuşu • Aldehitlerde karbonil grubuna bağlı bir hidrojen
O bulunduğundan yükseltgenebilir.
CH CH CH 2-Bromo propanal O O
3 1 KMnO
Br R C H + O R C OH
4
2 2
O Aldehit Karboksilik asit
C H Fenil metanal (Benzaldehit) • Aldehitlerin ilk üyesi olan formaldehit (HCHO) iki kez
yükseltgenerek karbonik aside (H CO ) dönüşür.
2 3
O • KMnO ve K Cr O yaygın kullanılan yükseltgen
2
2
7
4
maddelerdir.
CH CH CH CH 3-Kloro bütanal
3 2
CI • Aldehitler, bazik ortamda Fehling ve Tollens
ayıraçları (çözeltileri) ile yükseltgenip karboksilik asit
O oluşturabilir.
C H Siklohekzil metanal
O
Propanal O O
CH CH C H
NH
3 2 CH C H + 2Ag + 2OH CH COH +
+

3
3
O 2Ag(k) + H O
2
Etanal (Asetaldehit)
CH C H
3
O Gümüş aynası
CH CH CH CH 2,3-Dimetil bütanal
3 • Tollens ayıracı: Amonyaklı gümüş nitrat çözeltisidir.
CH CH
3 3
O O
CH O
3 2+ [O]
CH 3 C H + 2Cu + 4OH CH 3 C OH +
CH C CH 2-Hidroksi-2-metil propanal
3
Cu O + 2H O
2
2
OH
Kızıl kahve
O
Metanal (Formaldehit) • Fehling ayıracı: Bakır(II) sülfat (CuSO ) ve sodyum
H C H 4
potasyum tartarat (NaKC H O ) içeren çözeltiye
4 4 6
NaOH eklenmesi ile elde edilen çözeltidir.
[O]
gösterimi yükseltgenme tepkimelerine aittir.
• Aldehitler indirgenebilir. İndirgenme tepkimesi
gerçekleşirken karbonil grubuna hidrojen katılır.
Aldehitler indirgenerek primer alkol oluşturur.
O
NaBH
CH C H + H CH CH OH
4
3 2 3 2
Aldehit Primer alkol
• LiAIH ve NaBH yaygın kullanılan indirgen maddelerdir.
4 4
[H]
gösterimi indirgenme tepkimelerine aittir.

KİMYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 131