Page 138 - Konu Özetleri AYT Kimya

KIMYA

KONU ESTERLER
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

Esterler, bir karboksilik asit ve bir alkol molekülünün asit katalizörlüğünde tepkimesiyle oluşur.
+
�
Esterleşme tepkimelerinde açığa çıkan suyun OH iyonu karboksilik asitten, H iyonu alkolden gelir.
O O
Esterleşme

R C OH + HO R R COR + H O
1 2 Hidroliz 1 2 2
Karboksilik asit Alkol Ester

Esterlerin Adlandırılması
IUPAC adlandırması yapılırken önce alkolden gelen alkil grubunun adı yazılır. Sonra türediği asidin adının sonundaki
-oik asit yerine -oat eki getirilir.
O O
H C O C H CH C O CH
2 5 3 3
Etil metanoat Metil etanoat
Özel adlandırmada önce esteri oluşturan karboksilik asidin adı, sonra alkolden gelen alkil grubunun adı yazılır ve
adlandırmanın sonuna ester sözcüğü getirilir.
O
CH C O C H
3 2 5
Asetik asit etil esteri

Esterlerin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Esterlerin Kullanım Alanları
• Esterlerin karakteristik hoş kokuları vardır. • Esterler kimya sanayisinin önemli maddelerinden
biridir.
• Kendi molekülleri arasında hidrojen bağı oluşturmaz.
- Sabunlar
• Kaynama noktaları, benzer molekül kütlesine sahip
alkol ve asitlere göre daha düşüktür. - Bal mumları
Yağ asitlerinin gliserin ile oluşturduğu esterlere - Sentetik dokuma lifleri
trigliserit ya da yağ denir.
- Kozmetik ürünler
- Parfümler
İçeriğinde esterlerin yer aldığı bazı doğal maddeler
Lanolin koyun yününden elde edilir. Merhem - İlaçlar
Lanolin yapımında, kozmetikte (el ve tıraş kremleri, - Boya ve plastikler için çözücüler
tüy dökücü kremler) kullanılır.
- Yapay gıda tatlandırıcıları
Bal mumu, balın peteklerden alınmasından
sonra peteklerin eritilmesiyle elde edilir. - Plastikler
Bal Mumu
Cilt nemlendiricilerinde temizleyici olarak
• Meyvelerin kokuları yapılarındaki esterlerden
kullanılmaktadır.
kaynaklanır.
Bazı çam çeşitlerinden ve tropikal ağaçlardan
elde edilir. - Metil bütirat: Elma
Balsam Özellikle parfüm sanayisinde ayrıca tıpta - Etil bütirat: Ananas
öksürük kesmede ve boğaz ağrısı tedavisinde
- Oktil asetat: Portakal
kullanılır.
- Benzil asetat: Armut
- İzopentil asetat: Muz

138 MEBİ KONU ÖZETLERİ KİMYA - AYT