Page 140 - Konu Özetleri AYT Kimya

KIMYA

KONU FOSİL YAKITLAR - ALTERNATİF ENERJİ KAYNAKLARI
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

Fosil Yakıtlar

• Canlı kalıntılarının milyonlarca yıl oksijensiz ortamda başkalaşıma uğraması sonucu oluşan yakıtlara fosil yakıt
denir.
• Hidrokarbon içeriğine sahip olan fosil yakıt enerji kaynakları; kömür, petrol, doğal gaz olarak sınıflandırılabilir.

• 20 ve 21. yüzyılda dünya çapındaki teknolojik gelişmelerle fosil yakıtlardan elde edilen enerjiye olan ihtiyaç
artmaktadır.
• Geçmişten günümüze kadar her geçen gün daha fazla önem kazanan fosil yakıt türleri, aşırı kullanımları sonucu
yüksek miktarda karbon dioksit ve kükürt oksitler salındığı için çevreye birtakım zararlar verir. Asit yağmuru
oluşumuna neden olma, iklim değişikliği yaratma fosil yakıtların yol açtığı başlıca çevresel zararlar arasındadır.
Ayrıca küresel ısınmanın nedenleri arasında da yine fosil yakıtlar ve zararları görülmektedir.

I. FOSİL YAKITLAR

A. Katı Fosil Yakıtlar (Kömür)
• Fosil yakıtların yanabilen organik kayaç türüne “kömür” denir.
• Kömürün yapısında organik ve anorganik maddeler vardır. Organik madde miktarı arttıkça kömürün özgül ısı değeri
artarken inorganik madde miktarındaki artış azalır.
• Büyük bölümü karbondan oluşan hidrojen, azot ve kükürt içeren yapılardır.
• Yer altındaki bitkisel kalıntıların kömür oluşturması uzun yıllar alır. Geçen zaman, kömürün kalitesini belirler. Zaman
içerisinde oluşan kömürlere özellikleri farklı olduğu için farklı isimler verilir. Kömürün oluşum aşamalarının hepsine
birden kömürleşme adı verilir.
• Kömürleşme aşamaları; organik bitki kalıntıları, turba, linyit, taş kömürü, antrasit, grafittir (saf karbon).

• Turba, kömürleşmenin ilk basamağıdır. Yüzeye yakın bölgelerde oluşur. Kalitesi çok düşüktür ve kömür sayılmaz.
• Linyit, kömürleşme sürecini henüz tamamlamamışır. Kömür olarak kullanılır. Yapısında %60 - %75 arası karbon
içerir ve evlerde yakıt olarak kullanılır.

• Taş kömürü, yapısında %80 - %90 civarında karbon Organik Bitki Kalıntıları
içerir. İyi bir yakıttır.
• Antrasitin karbon miktarı %90’dan fazladır. Karbon Turba
oranı çok yüksek olduğu için yüksek enerji üretir.
Tutuşması diğer kömürlere göre zordur. Bu aşamalarda H O(g),
2
H O(s), CO (g) ve O (g) Linyit
2
2
• Grafit kömür değildir; karbon elementinin allotropudur. maddeleri uzaklaşır. 2
Az da olsa elektriği ileten bir ametal yapısındadır.
• Taş kömürünün havasız bir ortamda ısıtılması Taş kömürü
sonucunda içerdiği uçucu bileşenlerden kurtulması ile Taş kömüründen H (g)
2
kok kömürü oluşur. Karbon ve ısıl değeri yüksek bir ayrılınca antrasit oluşur.
kömürdür. Antrasit
• Karbon miktarı arttıkça yanma ısısı da artar. Kömür
evlerde ısınma, termik santrallerde elektrik üretiminde Grafit (saf karbon)
kullanılır.

140 MEBİ KONU ÖZETLERİ KİMYA - AYT