Page 137 - Konu Özetleri AYT Kimya

KARBOKSILIK ASITLER

Yağ Asitleri

Doymamış Yağ Asitleri Doymuş Yağ Asitleri

Yağların yapısında bulunan asitlere yağ asitleri denir.

• Karbon zincirinde pi bağı bulunan yağlara • Doymuş yağ asitleri karbon atomları arasında pi
doymamış yağ denir. En önemli doymamış yağ bağı içermez.
asitleri 18 tane karbon atomu içerir. • Doymuş yağ asitleri, doymamış yağ asitlerinin
- Oleik asit hidrojenle reaksiyonu sonucu elde edilir.
- Linoleik asit - Laurik asit
• Doymamış yağ asitleri, vücudun üretemediği ancak - Palmitik asit
ihtiyaç duyduğu yağ asitleridir. - Stearik asit
• Et, deniz mahsulleri, süt ürünleri, Hindistan cevizi
gibi besinler doymuş yağ asitleri açısından zengindir.

O
H C O CR
2
O O H C OH
2
HC O CR + 3NaOH √ 3 R C ONa + HC OH
O
H C OH
H C O CR 2
2
Yağlar bazlarla ısıtılırsa sabun (yağ asidi tuzu) ve gliserin meydana gelir. Sabunlaşma tepkimesi adıyla bilinen bu
tepkimede baz olarak NaOH kullanılırsa beyaz (katı) sabun, KOH kullanılırsa arap (yumuşak) sabunu elde edilir.

PÜF NOKTA
• Karboksilik asitler zayıf asit oldukları için suda çözündüklerinde denge tepkimesi oluşur.
• Aminoasitler hem asit (proton veren) hem de baz (proton alan) özellik gösterir. Amfoter bileşiklerdir.
• Halkalı, aromatik ve heterohalkalı karboksilik asit bileşiklerinde ana yapının adının sonuna karboksilik asit eklenir ve
�COOH grubunun bağlandığı konum belirtilir. Ör: Siklohekzan karboksilik asit, benzen karboksilik asit (benzoik asit).
• Organik karboksilik asitler zayıf asitlerdir (pK ~ 5). Suda iyonlaşarak karboksilat anyonu ve hidronyum iyonu verir.
a
En kuvvetlisi: HCOOH
CO
• CO OH δ O H-bağı akseptörü
ve OH grubu nedeniyle karboksilik asitlerin polariteleri oldukça yüksektir.
δ +
• Karboksilik asit molekülü arasında hidrojen bağı ile dimer oluşur. Bu durum R C δ +
molekülün boyutunu hemen iki katına çıkardığı için aynı molekül ağırlığındaki O H δ H-bağı donörü
alkollerden daha yüksek erime ve kaynama noktalarına sahiptir.
Propanol (M : 60 g/mol; KN: 97°C) Asetik asit (M : 60 g/mol; KN: 118°C)
A A
R δ δ +
O H
O O
H O
δ + δ R

KIMYA - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 137