Page 31 - Konu Özetleri AYT Psikoloji

PSİKOLOJİ

KONU GELİŞİM KURAMLARI
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

J. Piaget’nin Bilişsel Gelişim Kuramı
Bilişsel gelişim insanın düşünme, anlama, problem çözme ve benzeri zihinsel süreçlerinin gelişimini konu alır. Bilişsel
gelişim kuramcılarının başında Jean Piaget gelir.
Piaget’ye göre bilişsel gelişim dört evreden geçerek gerçekleşir. Bu evreler değişmez bir sıra izler ancak çocukların bu
dönemlere girme zamanı farklı olabilir.

Somut Soyut
Duyusal İşlem
İşlemler İşlemler
Motor Öncesi
Dönemi Dönemi
Dönemi Dönem

0-2 yaş 2-7 yaş 7-11 yaş 12 yaş ve üzeri

Bu evreler:
1- Duyusal Motor Dönemi (0-2 yaş): Bebek; doğumunun ilk gününden itibaren görme, işitme gibi basit duyusal veri-
lerden ve nesneyi ağzına götürme, tutma gibi basit hareketlerden başlayarak çevresini keşfetmeye çalışır.
Doğumdan sonraki 8-9 aylık süreç içinde bebek, nesneleri sadece kendi duyusal alanı içindeyken var sayar, duyu-
sal dünyasının dışına çıkarılınca nesnenin artık var olmadığını düşünür.
10. aydan sonra bebek nesneleri görmese de onların var olmaya devam ettiğini kavrar. Duyu alanından kaldırılan
nesneyi aramaya devam eder. Bu duruma Piaget “nesnenin devamlılığı” adını verir.
2- İşlem Öncesi Dönemi (2-7 yaş): Çocuk bu dönemde henüz mantıksal işlemleri yapamaz. Olayların ve nesnelerin
görünüşüne göre akıl yürütür. Nesneleri sadece renk, sadece biçim, sadece desen gibi tek bir türe göre sınıfla-
yabilir ve nesnelerin görünüşündeki değişikliğin nesnenin özünü de değiştirdiğini düşünür. Bu dönemde çocuklar
fiziksel olarak yanında olmayan nesneleri de düşünmeyi öğrenir.

İşlem öncesi dönemde benmerkezci düşünme biçimi egemendir. Çocuk başkalarının bakış açılarını kavramakta
güçlük çeker, dünyayı sadece kendi bakış açısından görür. Örneğin, bir çocuk süt içmeyi sevmiyorsa hiç kimsenin
sütü sevmediğini düşünür.

3- Somut İşlemler Dönemi (7-11 yaş): Bilgi bu dönemde mantıklı ve sistemli bir şekilde işlenir. Tek yönlü düşün-
me yerini çok yönlü düşünmeye bırakır. Çocuk artık nesnelerin görünüşüne göre akıl yürütmez. Somut işlemler
döneminde zaman kavramı gelişir, benmerkezcilik biter ve buna bağlı olarak çocuk başkalarının bakış açısını da
önemsemeye başlar. Somut olduğu sürece karmaşık problemleri çözebilir. Henüz soyut düşünme becerileri geliş-
memiştir. Bu dönemde çocuk “miktar, hacim, kütle korunumu” ilkelerini kazanır. Örneğin, işlem öncesi dönemde
biri dar uzun diğeri geniş ve kısa bir vazoya aynı miktarda su konduğunda suyun miktarının farklı olduğunu söyle-
yen çocuk, bu dönemde suyun miktarının değişmediğini kavrar.

PSİKOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 31