Page 33 - Konu Özetleri AYT Psikoloji

GELİŞİM KURAMLARI

Kohlberg ahlak gelişimini üç düzeye ayırır.

Gelenek Öncesi Geleneksel Gelenek Sonrası
Düzey Düzey Düzey

1. Gelenek Öncesi Düzey (0-10 yaş)
Bu dönemde çocuk, kültür içinde kabul edilen iyi ve kötü ölçütlerine göre davranır.
İtaat ve Ceza: Bu aşamada kurallar başkaları tarafından konur. Çocuklar, sadece otoriteye uyar ve cezalandırılmaktan
korkar.
Saf Çıkarcılık: Çocuk hangi davranışın iyi hangi davranışın kötü olduğuna olayların dış görünüşüne ve ortaya çıkan
zararın büyüklüğüne bakarak karar verir. Çocuk için olayların arkasında yatan nedenler önemli değildir. Çıkar sağla-
yan davranış doğru, sağlamayan davranış yanlıştır ve her şey karşılıklıdır.
2. Geleneksel Düzey (10-13 yaş)
Bu dönemde empati yeteneği gelişir. Kişi ahlaki yargılarında başkalarının ne hissettiklerini dikkate alır. Birey için aile,
grup ve ulusun beklentileri her şeyden önemlidir.
İyi Çocuk Eğilimi: Doğru davranış başkalarını mutlu eden ve onların onayını almayı sağlayan davranıştır. Bu dönemde
başkalarının ne diyeceği ya da düşüneceği önemli hâle gelir.

Kanun ve Düzen: Bu dönemde doğru davranış, ortak çıkarları korumak ve düzeni sağlamak için oluşturulan kurallara
uygun davranmaktır. Kuralları çiğneyenler cezalandırılmalıdır.
3. Gelenek Sonrası Düzey (14 yaş ve üzeri)

Bireyin toplumsal yaşam içindeki otoritelerden bağımsız olarak kendi istediği, seçtiği ve kendine özgü değer sistemini
örgütlediği düzeydir.
Sosyal Sözleşme: İyi eylem, toplumun ortak çıkarlarını korumak için oluşturduğu anlaşmaya uygun davranmaktır.
Kurallar mutlak değildir, uzlaşı yolu ile ihtiyaca göre değişebilir.
Evrensel Ahlak: İnsanlık, barış, insan onuru gibi değerler bir eylemin ahlaksallığını belirler.

PSİKOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 33