Page 39 - Konu Özetleri AYT Psikoloji
P. 39
UYARILMANIN DAVRANIŞLARA ETKİSİ - ALIŞMA VE DUYARLILAŞMA
Alışma
Alışma, şiddetinde ve özelliğinde bir değişiklik olmadığı hâlde uyarıcının etkisinin bir süre sonra azalması ve kaybolması-
dır. Alışma, bir uyarıcının tekrarlanması sonucunda ortaya çıkar. Örneğin ele sürülen kremin kokusu, takılan bir kolyenin
ağırlığı, dışarıdan gelen trafik gürültüsü bir süre sonra fark edilmez.
Alışmanın psikolojik boyutu duyarsızlaşmadır. Duyarsızlaşma, sık karşılaşılan uyarıcıya gösterilen duygusal tepkinin
azalmasıdır.
DİKKAT
Alışma duyu organlarında, duyarsızlaşma ise duygularda oluşan bir durumdur.
Bireyin aşırı üzüntü, acı ve sevinç gibi iç uyarıcılarla sürekli karşılaşması sonucunda önceleri gösterdiği duygusal davranı-
şın zayıflaması durumudur. Birey bu uyarıcılara eskisi gibi tepki vermez veya tepkisi çok az olur. Örneğin sürekli azarlanan
bir çocuk bir süre sonra bu azardan etkilenmez, tıp fakültesinde okuyan bir öğrenci ilk kez bir ameliyatı izlediğinde kan
görmekten etkilenir ancak deneyimi arttıkça öğrenci duyarsızlaşır.
Duyarlılaşma
Organizmanın bir uyarıcıya karşı verdiği tepkinin miktarında ya da şiddetindeki artışa ise duyarlılaşma denir. Duyarlılaş-
ma da uyarıcının tekrarlanması sonucu gelişir. Fakat bu defa, tekrarlanan uyarıcının etkisi giderek artar, bu uyarıcıya karşı
ortaya çıkan davranış giderek kuvvetlenir. Duyarlılaşma hâlinde kişi uyarıcıya karşı daha hassas hâle gelir. Örneğin gece
sessizliğinde sürekli damlayan musluğun sesi bir süre sonra huzursuzluğa neden olur.
DİKKAT
• Alışma ve duyarlılaşma birbirine zıt süreçlerdir.
• Alışma, tepkide azalma ile duyarlılaşma ise tepkide artma ile kendini gösterir.
PSİKOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 39
