Page 95 - Konu Özetleri AYT Psikoloji

RUH SAĞLIĞI AÇISINDAN NORMAL VE NORMAL DIŞI KAVRAMLARI

2) Anksiyete-Kaygı Bozuklukları:
Anksiyete: Nedeni bilinmeyen tedirginlik, endişe, sıkıntı, bunaltı ve korku hâlidir. Anksiyete-kaygı bozukluğu; kalp
çarpıntısı, nefes alamama, kaslarda gerginlik gibi fiziksel belirtiler gösterir.
a) Fobi: Belirli nesne ve olay için duyulan, mantıksal olmayan aşırı korkudur. Örneğin sosyal fobi; sosyal ortamlarda
duyulan korku, kişinin küçük duruma düşeceği ya da utanç duyacağı biçimde davranacağından korkmasıdır.
b) Panik Atak: Çok kötü bir şeyin olacağı beklentisi ile aniden ortaya çıkan şiddetli tedirginlik, korku ve çaresizliğe
paralel olarak kalp çarpıntısı, nefes darlığı, titreme, kendini kaybetme gibi fiziksel belirtileri olan kaygı hâlidir. Hasta
normal bir olayı tehlike olarak algıladığından günlük yaşamında önemli kısıtlamalar yapar. Örneğin asansörde kapalı
kalmaktan korktuğu için sekizinci kattaki daireye yürüyerek çıkar.

3) Mizaç-Duygudurum Bozuklukları: Kişinin uyaranlara karşı oluşturduğu uzun süreli öfke, neşe, nefret, üzüntü ve sıkıntı
gibi duygusal tepkileri kapsar. Duygudurum bozukluğuna sahip kişiler genellikle aşırı duygusal iniş ve çıkışlar yaşarlar.
a) Depresyon (Ruhsal Çöküntü): Depresyon, ilgi ve istek kaybı başta olmak üzere bir dizi ruhsal ve bedensel belirtinin
eşlik ettiği ruhsal bozukluktur. Depresyonda ana belirti çökkün duygu durumu, ilgi-istekte azalma olmasıdır. Bunun
yanında konuşmada, düşünmede ve davranışta yavaşlama gözlenebilir. Depresyondaki kişi duygusal açıdan mutsuz,
karamsar ve ümitsizdir. Kendine ve çevresine karşı ilgisi azalır. Zihinsel açıdan dikkat toplayamama ve unutkanlık be-
lirtileri gösterir. Depresyonun yaşam boyunca görülme sıklığı toplumda %15, erkeklerde %5-12, kadınlarda %10-25’tir.
Depresyon tedavilerinde psikoterapinin yanında antidepresan ilaçlar kullanılır.
b) Bipolar Bozukluk: Bipolar bozuklukta kişinin duygu durumu, maniden (taşkınlık) depresyona (çökkünlük) aşırı “iki uç”
arasında değişir. Mani döneminde depresyonun tam aksine; taşkın, aşırı neşeli bir duygu durumu ve buna eşlik eden
kendine aşırı güven, çok konuşma, düşünce ve davranışta hızlanma gibi klinik belirtiler bulunur. Bipolar bozukluğun
toplumun genelinde yaşam boyu görülme sıklığı %1’dir. Bipolar bozukluk tedavilerinde psikoterapi ve ilaç tedavisi
uygulanır.

PSİKOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 95