Page 16 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

SOSYOLOJİ

KONU SOSYOLOJİNİN DOĞUŞUNDA ETKİLİ OLAN OLAYLAR
ÖZETİ SOSYOLOJİNİN KURUCULARI
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

SOSYOLOJİNİN DOĞUŞUNDA ETKİLİ OLAN OLAYLAR
Sosyolojinin incelediği bazı konular, belli bir sistem ve yönteme dayanmaksızın eski çağlardan beri ele alınmıştır. Özellikle
filozoflar, ideal toplumu tanımlamak isterken toplumsal sorunlara eğilmişlerdir. Bütün bu birikim; sosyolojinin altyapısını
oluşturmakla beraber sosyolojinin bilim hâline gelişi bir dizi tarihsel olay sonucunda, sanayileşmenin hız kazandığı 19.
yüzyıl Avrupa’sında gerçekleşmiştir. Tarım toplumundan sanayi toplumuna geçişin getirdiği devasa toplumsal sorunlar
sosyolojinin doğuş sebebidir.

Aydınlanma Fransız Sanayi
Felsefesi Devrimi Devrimi

Aydınlanma Felsefesi
Aydınlanma felsefesi bu çağın düşünsel dünyasına hâkim olan felsefi görüşlerin genel adıdır. Demokrasi, cumhuriyet,
yurttaşlık, medeni haklar, kuvvetler ayrılığı, laiklik gibi konular aydınlanma felsefesinin en çok üzerinde durduğu konulardır.
Aydınlanma Çağı’nda insan ve toplum üzerine yeni düşünme yolları ortaya çıkmıştır. Bu durum, toplumsal süreçlerin anla-
şılmasını sağlayacak olan sosyal bilimlerin gelişmesi için gereken koşulları oluşturmuştur.

DİKKAT
Aydınlanma felsefesi, 17-18. yüzyılın düşünsel dünyasına hâkim olan felsefi görüşlerin genel adıdır.

Fransız Devrimi
Aydınlanma Dönemi boyunca tartışılan demokrasi, cumhuriyet, haklar, yurttaşlık gibi konular Fransız aydınlarının ana
gündemini oluşturmuştur. 1789 yılında Fransa’da özgürlük ve eşitlik talebiyle monarşiye karşı bir halk ayaklanması başla-
mıştır. Krallığın teslimiyetiyle monarşinin yetkileri daha sonra hazırlanan anayasa ile sınırlandırılmıştır. Fransa’da başlayan
devrim sadece Fransa monarşisini ilgilendiren bir konu olmamış, tüm krallık ve imparatorlukların yerine ulus-devletlerin
inşa sürecini başlatmıştır. Bu yeni sisteme geçiş, toplumun tüm kurumlarının yeniden yapılanması anlamına gelmiştir.
Değişen toplumsal yapının ancak bilimsel yöntemlerle anlaşılabileceği düşüncesi, sosyolojinin bir bilim olarak doğuşunda
ve gelişmesinde etkili olmuştur.
Sanayi Devrimi
Fransız Devrimi’nin etkisiyle yıkılan krallık ve imparatorlukların yerini 18. yüzyıldan itibaren ulus-devlet modelleri almaya
başlamıştır. İmparatorlukların simgesi olan tarım toplumunun yerini ise sanayi toplumu almıştır. Sanayileşme sürecinde
eğitimden dine, çalışma hayatından aileye, kültürden yaşama alışkanlıklarına, mimariden kurumsal yapılanmalara kadar
her alanda köklü değişimler yaşanmıştır.
Sanayileşme süreci ve Fransız Devrimi beraberinde toplumsal hayatın hemen her alanında düzensizlikler getirmiştir. Bu
düzensizliklere çözüm getirmek için sistematik kuramlar geliştirerek toplumsal düzeni sağlama arayışı sosyolojinin çıkış
noktasını oluşturmuştur. Aydınlanma Çağı düşünürleri, 18. yüzyılda toplumsal hayat üzerine önceki düşünürlerden daha
sistematik ve tutarlı bir şekilde çalışmaya başlamışlardır. Çözümlemenin bilimsel ilkelerini insan, insan doğası ve topluma
uygulayarak yöntemsel bir yola başvurmuşlardır. Bu düşünürler, aynı zamanda açık bir şekilde uzmanlaşmış bir toplum
biliminin oluşmasını sağlamıştır. Bu nedenle birçok araştırmacı onları sosyolojinin öncüleri, kurucuları olarak kabul etmek-
tedir.

16 MEBİ KONU ÖZETLERİ SOSYOLOJİ - AYT