Page 91 - Konu Özetleri AYT Sosyoloji

SOSYOLOJİ

KONU
ÖZETİ SİYASET KURUMU VE TEMEL KAVRAMLARI
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

SİYASET KURUMU

“Siyaset”, Arapça kökenli bir kelimedir ve sözlük karşılığı eğitmek, yetiştirmek, düzenlemek anlamlarına gelir. Bu terim
zamanla “yönetme bilgisi ve yönetme tekniği” anlamında kullanılagelmiştir. Siyaset teriminin Batı dillerindeki karşılığı olan
“politika”nın ise Grekçe şehir yerel yönetimi, kamu düzeni anlamlarına gelen “politeia”dan türediği kabul edilmektedir.
Siyaset, kamu düzenini sağlamak ve genel yönetimi gerçekleştirmek görevini yerine getiren bir temel kurumdur. Bu hâliyle
de insanlığın varlığıyla paralel bir olgudur. Siyaset; temel bir kurum kimliğiyle potansiyel olarak, insanlığın başından beri;
fiilî olarak ise klan ve kabile hayatından bu yana var olmuştur. Antropologlar siyasetin aileden farklı ve aileler arası bir
düzenin ortaya çıkmasıyla başlamış olabileceğini düşünmektedirler. Çünkü nüfus yönünden yoğunlaşmaya paralel olarak
klanda aile başkanlarından birisi, aile başkanlığının yanı sıra kamu düzenini sağlayıcı bir rol üstlenmiştir. İşte bu rol, siyasal
bir oluşumun kökenidir.
SİYASET KURUMUNUN TEMEL KAVRAMLARI

• Devlet: Belirli bir ülke üzerinde yerleşmiş, zorlayıcı yetkiye sahip üstün bir iktidar tarafından yönetilen insan toplulu-
ğunun meydana getirdiği siyasal yapıdır.
• Millet: Belli bir coğrafya üzerinde yaşayan; ırk, dil, din, tarih, yasa, gelenek ve âdetlerin birliği; fiziki ve fikrî benzerlik-
ler, ekonomik ihtiyaçların üretimi gibi sebeplerle birlikte yaşamak hususunda arzu duyan toplumdur.
• İktidar: İnsanları itaat etmeye ve kurallara uymaya zorlayabilme gücüdür. Bir diğer ifade ile bir kişinin (ya da grubun)
diğerlerinin davranışlarını kontrol etmesini ifade eden toplumsal ilişkidir. Siyasal iktidar ise devlet yönetimini elinde
bulundurma ve devlet gücünü kullanma yetkisidir.
• Otorite: İktidarın meşru kullanımını belirleyen, toplumsal bir sistemde ortaya çıkan kurumsallaşmış ve meşru güçtür.
• Meclis: Üç büyük güçten “yasama” gücünü kullanan, seçilmiş insanlardan oluşan, demokratik devletlerde halk tara-
fından seçilen organdır.
• Hükûmet: Devlette eksiksiz bir çalışma yapılabilmesi için üç büyük güç (yasama, yürütme, yargı) içinde “yürütme”
gücünü kullanan organdır.
• Seçim: Halkın mecliste kendi düşüncelerini savunması için kendileriyle benzer siyasi düşüncedeki insanları seçerek
kendilerine vekil tayin etmek amacıyla gerçekleştirdikleri oy verme işlemidir.

SOSYOLOJİ - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 91