Page 122 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

ROMAN TÜRÜ VE YAPI UNSURLARI

2. Macera (Serüven) Romanı:
• Çevremizde sıkça rastlanmayan, esrarengiz olayları anlatan romanlardır. Kahramanlar çok hareketli, kurnaz,
cesur ve kuvvetlidir. Macera romanlarında olayların geçtiği çevre değişkenlik gösterir.
• Polisiye Roman yazarı Agatha Christie'nin Nil'de Ölüm, alışılmışın dışındaki yaşamları anlatan Egzotik Ro-

manlar ve Piyer Loti'nin İzlanda Balıkçısı da bu gruba girer. Dünya edebiyatında Robert Louis Stevenson’ın
Hazine Adası, Daniel Defo’nun Robinson Crusoe, Rudyard Kipling’in Çengel, Jules Verne'in İki Sene
Mektep Tatili, Rudyard Kipling'in Kim adlı eserleri bu türün en tanınmış örnekleridir.
• Türk edebiyatında Ahmet Mithat Efendi’nin Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Dünyaya İkinci Geliş; Peyami
Safa’nın Cingöz Recai serisi bu türün örneklerindendir.

3. Sosyal Roman:
• Toplumsal ve siyasi olayları, inançları, gelenek ve görenekleri eleştirel ve bilimsel açıdan ele alıp anlatan

romanlardır.
• Dünya edebiyatında Victor Hugo Sefiller, Tolstoy Suç ve Ceza, Emile Zola Meyhane, John Steinback Gazap
Üzümleri ; Türk edebiyatında Namık Kemal İntibah, Recaizade Mahmut Ekrem Araba Sevdası, Ahmet
Mithat Efendi Felatun Bey ile Rakım Efendi, Orhan Kemal Bereketli Topraklar Üzerinde adlı romanları bu

türe örnektir.
• Bilimsel verilerle bir olayı savunan romanlara tezli roman denir. Yakup Kadri Karaosmanoğlu Yaban, Hüseyin
Rahmi Gürpınar Ben Deli miyim? romanları bu türdendir.
• Toplumdaki çeşitli inanç ve gelenekleri anlatan romanlara töre romanı denir. Halide Edip Adıvar’ın Sinekli
Bakkal adlı eseri töre romanıdır.
• Tamamen eleştirisel bir yaklaşımla olayları sunan yergi romanına ise Yaşar Kemal’in İnce Memet serisi

örnektir.
• Bir yerin yöresel özelliklerini anlatan Fakir Baykurt’un Yılanları Öcü de mahallî romandır ve o da sosyal
romanın çeşitlerindendir.

4. Psikolojik Roman (Tahlil Romanı):
• Dışardaki olaylardan çok kahramanların iç dünyasını, ruh hâllerini ele alarak kişilerin toplumla ilişkilerini, bun-
ların birbirinden nasıl etkilendiklerini anlatan romanlardır.
• Psikolojik roman türünün ilk örneği Madame de la Fayette'in La Princesse de Cleves adlı eseridir.Genç
Werther’in Acıları- Goethe, Suç ve Ceza - Dostoyevski de dünya edebiyatında tahlil romanına örnektir. Türk

edebiyatında psikolojik romanın ilk örneği Mehmet Rauf’un Eylül adlı romanıdır. Peyami Safa’nın
Matmazel Noralya’nın Koltuğu, Bir Tereddüdün Romanı, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu da bu türden
romanlardır.

122 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT