Page 125 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DILI VE EDEBIYATI

KONU TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK ROMANI
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK ROMANI

• Türk edebiyatında roman, tek başına bir tür olarak Tanzimat Dönemi’nde görülür.
• İlk olarak Yusuf Kamil Paşa1859’da Fenelon’un Telemak adlı eserini çevirir. İlk çeviri roman olan Telemak’ta Odi-
se’nin oğlu Telemak’ın maceraları anlatılır. Didaktik ögeler taşıyan bu eserin dili ağırdır. Ahmet Vefik Paşa tarafından
ikinci defa dilimize çevrilmiştir. Bu dönem çevrilen diğer romanlar kronolojik olarak şu şekildedir:

ROMANIN ADI YAZARI ÇEVİREN YAYIM YILI

Sefiller Victor Hugo ? 1862
Hikâye-i Robinson Daniel Defoe Lütfi Efendi 1864

Monte Cristo Kontu A.Dumas Pere Teodor Kasap 1871
Topal Şeytan Lesage Kadri 1872
Atala Chateaubriand Recaizade Mahmut Ekrem 1872

Pol ve Virjini B.de Saint Pierre Emin Sıddık 1873

• Bu dönemin romanları teknik olarak zayıftır. Çünkü yazarlar romanın akışına müdahale edip romanı genellikle bir nasi-
hatle bitirirler. Roman kişileri, taraf tutularak anlatılır. Betimlemeler ise amacından uzaklaşmış, sadece eseri süslemek
için yapılmıştır. Kişiler tek boyutlu anlatılır.

• Psikolojik tahliller yüzeyseldir. Romanda, iyiler çok iyidir, ödüllendirilir; kötüler ise çok kötüdür, onlar da cezalandırılır.
Toplumu eğitme çabasının ön planda olduğu bu dönemde romanlar, ders verme niteliğine sahiptir.
• Romanlar; halkı batıl inançlardan, yanlış âdet ve törelerden kurtarmak, halktaki tarih bilincini diriltmek, vatan sevgisini
vurgulamak amacıyla yazılmıştır.
• Toplumda olduğu gibi eski ve yeni, romanlarda da iç içedir.
• Roman türünün ilk örneklerinde romantizm akımının özellikleri bulunur. Bu akımın etkisiyle konular, duygulu ve hüzün-
lü anlatılır.
• Romanlarda ilahî bakış açısı kullanılmıştır.
• Tanzimat Birinci Dönem ile realist ve romantik romanlar yazılmaya başlanmıştır. Bu eserler divan edebiyatına göre
oldukça sade bir dille kaleme alınmıştır. Tanzimat İkinci Dönemle birlikte dil ağırlaşmaya başlamıştır.
• Tanzimat Birinci Dönem sanatçıları “Sanat toplum içindir.” görüşüne sahipken Tanzimat İkinci Dönem sanatçıları ise
“Sanat sanat içindir.” düşüncesiyle hareket etmişlerdir. Romanlarını bu doğrultuda kaleme almışlardır.

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 125