Page 126 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK ROMANI

TANZİMAT ROMANINDA İLKLER
• İlk roman çevirisi: Telemak (Yusuf Kamil Paşa, Fenelon’dan çevirmiştir.)

• İlk yerli roman: Taaşşuk-ı Talat İle Fitnat (Şemsettin Sami)
• İlk edebî roman: İntibah, ilk tarihî roman: Cezmi (Namık Kemal)

• İlk realist çizgideki roman: Sergüzeşt (Sami Paşazade Sezai)
• İlk realist roman: Araba Sevdası (Recaizade Mahmut Ekrem)
• İlk köy romanı: Karabibik

• İlk psikolojik roman denemesi, ilk tezli roman: Zehra (Nabizade Nazım)

• İlk polisiye roman: Esrar-ı Cinayat (Ahmet Mithat Efendi)
• İlk kadın romancı: (Fatma Aliye Hanım)

TANZİMAT DÖNEMİ ROMAN YAZARLARI
Namık Kemal (1840-1888)
• Yazar, şair, devlet adamı ve gazeteci olan sanatçı birçok türde olduğu gibi roman türünde de önemli eserler kaleme
almıştır.

• Siyasal ve toplumsal meseleler, edebiyat, sanat, dil ve kültüre dair yazdığı eleştiriler, makaleler birçok sorunu çöze-
cek mahiyettedir.
• Romanlarını sosyal fayda amacıyla yazmış, tarih, aile ve çocuk eğitimi konularını işlemiştir.
• Kahramanları tek yönlüdür.

• Romanları teknik olarak zayıftır.
• Sanatlı bir üslup kullanan sanatçı, İntibah adlı eseriyle edebiyatımızda ilk edebî romanın, Cezmi adlı romanıyla ise
ilk tarihî romanın yazarıdır.

Eserleri:
Roman: İntibah, Cezmi

Ahmet Mithat Efendi (1844-1912)
• Tanzimat Birinci Dönem'de yer alan yazar, “Sanat toplum içindir.” görüşünü benimsemiştir. Halk üzerinde
en çok etkili olan sanatçılardandır. Halka okuma alışkanlığı kazandırmayı başarmıştır. Toplum için Hace-i Evvel
(ilkokul hocası) durumundadır.
• En güçlü yönü roman ve hikâyecilik olan yazar, ilk romanlarında Batılı yazarları örnek almıştır. Sade bir dil, sade

bir üslup kullanır.
• Romanlarında birden çok kahramanın macerasını, birbirinin içine geçecek şekilde sunar. Kimi eserlerinde olağan-
üstü tiplere de rastlanır.
• Eserlerinin sonunda iyileri ödüllendirip kötüleri cezalandırması sosyal edebiyat anlayışındandır.

• Zaman zaman okuyucuya ve kendisine seslenmesi, meddah tekniğini kullanması, olayların akışına karışması
meşhurdur.
• Romantizm akımından etkilenmiştir.

126 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT