Page 93 - Konu Özetleri TYT AYT Felsefe

GÖRÜŞ ANALİZİ: (AUGUSTINUS, FÂRÂBÎ, İBN SÎNÂ, GAZÂLÎ, İBN RÜŞD) - TASAVVUF DÜŞÜNCESİ

C) TASAVVUF DÜŞÜNCESİ: YÛNUS EMRE
Bir kez gönül yıktın ise Yol odur ki doğru vara
Bu kıldığın namaz değil Göz odur ki Hakk’ı göre
Yetmiş iki millet dahi Er odur alçakta dura
Elin yüzün yumaz değil Yüceden bakan göz değil

Bir gönülü yaptın ise Yunus bu sözleri çatar
Er eteğin tuttun ise Sanki balı yağa katar
Bir kez hayır ettin ise Halka matahların satar
Binde bir ise az değil Yükü gevherdir tuz değil
Yûnus Emre
Erden sana nazar ola
İçin dışın pür nur ola
Beli kurtulmuştan ola Yûnus Emre
Şol kişi kim gammaz değil

Metnin Analizi:
Yûnus Emre’nin bu şiiri, etik (ahlak felsefesi), varoluşsal değerler ve içsel dönüşüm üzerine düşünceler içermektedir.
Şiir, insan davranışları, niyetler ve evrensel adaletle ilişkili felsefi sorunları ele alır.
Şiirin başlangıcı, etik davranışların temelini oluşturur.
“Bir kez gönül yıktın ise / Bu kıldığın namaz değil” dizeleri, dini ritüellerin özünde yatan ahlaki temeli vurgular. Dışsal gös-
teriş için yapılan ibadetlerin, içsel ahlaki duruş olmadan anlamsız olduğu mesajını verir.
Şiirin devamında, bir kişinin iyilik yapması ve “gönül yapması” durumu ele alınır.
İyilik yapmanın ve bir gönül kazanmanın, kişinin dünya üzerindeki varlığını anlamlı kılan faktörler olduğunu ifade eder.
“Erden sana nazar ola / İçin dışın pür nur ola” dizeleri içsel dönüşümün önemine dikkat çeker. Bu, bir kişinin dışsal görü-
nüşünden çok, iç dünyasının temizliği ve aydınlığının önem taşıdığını vurgular. İyi eylemlerin ve niyetlerin kişiyi içten dışa
dönüştürebileceği ve gerçek anlamda erdemli kişi hâline getirebileceği mesajını verir.
“Yol odur ki doğru vara / Göz odur ki Hakk’ı göre” dizeleri, doğru yolun ve gerçeği görebilmenin önemini vurgular. İnsanın
gerçek bilgiye ulaşmasının, yalnızca doğru yolda yürümesi ve hakikati görebilir durumda olmasıyla mümkün olduğunu
anlatır.
“Er odur alçakta dura / Yüceden bakan göz değil” dizeleriyle alçakgönüllülüğün erdemi üzerine eğilir. Yûnus Emre, gerçek
erdemin, alçak gönüllülükte ve herkesi yüksekten değil, aynı seviyeden görebilmekte olduğunu vurgular.

FELSEFE - TYT/AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 95