Page 89 - Konu Özetleri TYT AYT Felsefe

GÖRÜŞ ANALİZİ: (AUGUSTINUS, FÂRÂBÎ, İBN SÎNÂ, GAZÂLÎ, İBN RÜŞD) - TASAVVUF DÜŞÜNCESİ

2. METİN: FÂRÂBÎ -ERDEMLİ ŞEHİR
Sakinlerinin ancak mutluluğa erişmek maksadıyla yardımlaştıkları bir şehir, erdemli bir şehir olur. (…) Bütün şehirleri
mutluluğa erişmek maksadıyla el ele vererek çalışan bir millet de erdemli bir millettir. Bütün milletleri, mutluluğa ulaşmak
maksadıyla el birliğiyle çalışan bir dünya da erdemli bir dünya olur. Erdemli şehre aykırı olan şehirler şunlardır: cahil şehir,
bozuk şehir, değişmiş şehir, şaşkın şehir.
.…
Bütün bu meziyetlerin bir kişide toplanması güç olduğundan bu yaratılıştaki kimselere insanlar arasında az tesadüf edilir.
Eğer erdemli şehirde öyle bir kimse bulunur ve bu kimse büyüdüğü zaman zikrettiğimiz şartlardan ilk altısını veya beşini
kendinde toplarsa yönetici olur. Böyle bir adama hiç rastlanmazsa o şehrin yönetimine gelmiş olan ilk yöneticisi ile yerine
geçenlerin verdikleri hükümler ve dinsel kurallar muhafaza edilirler. Fakat hikmet yönetimin şartı olmaktan çıktığı gün diğer
şartlar bulunmuş olsa da erdemli şehir kralsız kalır. Şehri idare eden yöneticisi kral olmayınca şehir tehlikeye maruz olur.
Fârâbî, El-Medinetü’l Fâzıla (Erdemli Şehir)

Metne İlişkin Kavramlar:
Hikmet: Derin bilgelik, yaşamın gerçek anlamını ve varoluşsal soruları anlama yeteneği.
Meziyet: İnsanda bulunması gereken olumlu nitelikler ve davranış kalıpları olarak tanımlanabilir.
Cahil şehir: İnsanların bilgisizlik içinde yaşadığı; doğru ile yanlış arasındaki farkı ayırt edemeyip kendi bencillikleri ve
tutkuları peşinde koştukları şehir.
Erdemli şehir: Fârâbî’nin ideal şehir yapısını ifade eder; burada halkın mutluluğu, erdemler doğrultusunda yönetilir.

Metnin Analizi:
Fârâbî’nin bu metni, ideal bir şehir yönetimi ve ideal bir yöneticinin sahip olması gereken nitelikleri sıralayarak başlar. Bu-
rada, liderin belirli meziyetlere sahip oluşunun yöneticilik için bir ön koşul olduğuna vurgu yapılır. Bu niteliklerin bir bireyde
toplanmasının zorluğundan bu tür kişilerin insanlar arasında nadir bulunduğu belirtilir. Ardından, erdemli şehirde böyle bir
kişi bulunduğunda ve bu kişi belirli meziyetleri bünyesinde barındırdığında, o kişinin yönetici olması gerektiğine dair bir
sonuca varılır. Metinde yönetici olmanın sadece siyasi bir mesele olmadığını, aynı zamanda ahlaki ve felsefi bir mesele
olduğunu savunulur.

3. METİN: İBNİ SÎNÂ- HAY BİN YAKZÂN
“Sen ve senin yanında bulunanlar için benim yolculuğum gibi bir yolculuk mümkün değildir.
Benim yolculuğumun yolu, sana ve senin yolunda bulunanlara kapalıdır. Bu yolculuğu, tek başına kalmanız koşuluyla
yapabilirsiniz. Bu durumda da belirlenmiş, ileri ya da geri almanız olanaksız olan zamanı beklemelisiniz. Siz, konaklamalı
bir yolculuğu seçmek, bununla yetinmek zorundasınız. Bir süre yolculuk etmeli, bir süre de bunlarla birlikte bulunmalısı-
nız. Ne zaman içinden gelen büyük bir aşk, seni bunlardan ayırıp yolculuk etmeye yöneltirse beni karşında bulursun. Ben
sana yoldaşlık ederim. Yine onları arzulayacak olursan beni bırakır, onların yanına dönersin. Bu yarım yolculuklar, senin
onlardan tümüyle ayrılışına kadar sürer.”
(Burada İbn Sînâ, insanın zamana karşı sınırlı bir varlık olduğunu, etkin aklın yetkinliğine ölmeden ulaşılamayacağını ve
bu nedenle yaşamı boyunca insanın bedensel eksikliklerden tümüyle sıyrılamayacağını anlatmak ister.)
…
“İnsanlık evreninden ayrılan bölüm ve yanları vardır. Kazanılmış güçlerle donanmayan, yalnızca doğal güçlerle kalanlar
oralara geçemezler.”
İbn Sînâ, Hay bin Yakzân
Metne İlişkin Kavramlar:
Yolculuk: Fiziksel bir seyahatten çok, bilgiye, gerçeğe veya aydınlanmaya ulaşmaya çalışma sürecini sembolize eder.
Tek başına kalmak: Bu yolculuğun bireysel doğasını işaret eder; kişinin kendi içsel dünyasına dönük bir arayışta bulun-
ması gerektiğini vurgular.
Yol: Bu tür bir bilgi veya gerçek arayışının kendine özgü bir süreç olduğunu, bu sebeple herkes için farklı olabileceğini
simgeler.

FELSEFE - TYT/AYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 91