Page 86 - Konu Özetleri TYT Coğrafya

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TOPRAKLAR

İNTRAZONAL TOPRAKLAR
Ana materyal üzerinde oluşan ve oluşumunu tamamlamamış topraklardır. Ana materyalin özelliklerinin ve etkisinin
doğrudan yansıdığı bu topraklarda genel olarak A ve C horizonları oluşmuş, B horizonu oluşmamıştır.
İNTRAZONAL TOPRAKLAR
Hidromorfik Taban suyu seviyesi yüksek, bataklık veya sazlık alanlarda oluşan toprak türüdür. Türkiye’de Köyceğiz
Toprak (Muğla), Işıklı (Denizli), Sultansazlığı (Kayseri), Abant (Bolu) göllerinin kenarlarında görülür.
Kurak ve yarı kurak bölgelerin daha çok kapalı havza tabanlarında oluşan topraklardır. Toprak üzerinde
Halomorfik tuz birikimi fazladır. Türkiye’de; Erzurum ve Iğdır ovalarının orta kesimlerinde, Burdur Gölü ve Acı Göl'ün
Toprak
kıyı kesimlerinde görülür.
Yumuşak kireç taşları ile killi kireç taşı depoları üzerinde oluşan topraklardır. Organik maddelerin kille
birleşmesiyle toprağın üst kısmı koyu renklidir.
Rendzinalar, yumuşak kireç taşları üzerinde Vertisoller, killi ve kısmen kireçli depolar üzerinde ve
Kalsimorfik gelişen toprak türüdür. Yağışlı veya sulanabi- eski göl tabanlarında oluşan toprak türüdür. Toprak,
Toprak len alanlarda toprağın tarımsal verimi yüksektir. yapısından dolayı kendiliğinden alt üst olur. Bu neden-
Türkiye'de; Ege'nin, İç Anadolu'nun ve Doğu le bu topraklara dönen topraklar da denir. Türkiye'de;
Anadolu'nun çöküntü alanlarında yumuşak kireç Ergene Havzası, Muş Ovası, Bornova, Menemen
taşları ile killi-kireçli depolar üzerinde görülür. Ovası ve Konya Ovası'nın bazı yerlerinde görülür.

Halomorfik toprak Hidromorfik toprak Vertisol toprak
AZONAL TOPRAKLAR
Dış kuvvetlerin taşıyıp biriktirdiği malzemelerden oluşan topraklardır. Oluştuğu yerdeki ana kayanın ve iklimin özelliklerini
yansıtmayan taşınmış topraklardır. Genellikle mineral bakımından zengin ve verimlidir. Toprak katmanları belirgin değildir.
AZONAL TOPRAKLAR
Akarsuların taşıdığı alüvyonların birikmesiyle oluşan topraktır. İnce malzemeli, gevşek, geçirgen ve
mineral bakımından zengindir. Tarımsal üretim açısından verimli topraklardır.
Alüvyal Toprak
Türkiye’de alüvyal toprak kıyılarda; Çukurova, Bafra, Menemen, Çarşamba gibi delta ovalarında ve
iç kesimlerde; Erbaa, Niksar, Muş, Erzincan gibi ovalarda görülür.
Lös Rüzgârın kurak bölgelerde taşıdıkları malzemeleri biriktirmesiyle oluşan topraklardır.
Moren Buzulların etkili olduğu alanlarda taşıdığı malzemeleri biriktirmesiyle oluşan topraklardır.
Dağ yamaçlarında çözünen, çeşitli boyuttaki malzemelerin dağ eteklerinde birikmesiyle oluşan top-
Kolüvyal Toprak
raklardır. Aydın Dağları, Bozdağlar ve Toros Dağları başta olmak üzere dağların eteklerinde görülür.
Engebeli arazilerde, bitki örtüsünün zayıf olduğu yamaçlarda ince boyutlu malzemelerin taşınma-
Litosoller sından sonra geride kalan iri malzemelerin oluşturduğu toprak tipidir. Türkiye'de bitki örtüsünün
zayıf ve aşınmanın etkili olduğu iç kesimlerdeki dağların yamaçlarında görülür.
Volkanik arazilerde kum boyutundaki malzemelerin yamaç eteklerinde veya tüf platolarında biriken
kumlu depolar üzerinde oluşan topraklardır.
Regosoller
Gevşek yapılı ve organik maddenin az olduğu bu topraklar İç ve Doğu Anadolu'nun volkanik alan-
larında görülür.

Lös Alüvyal toprak Moren
86 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - TYT