Page 112 - Konu Özetleri TYT Türkçe

CÜMLENİN ÖGELERİ

¡ Yüklem aynı türden birden fazla ögeye bağlanıp ortak kullanılabilir.
Örnek: İnsanlar konuşa konuşa, hayvanlar koklaşa koklaşa anlaşır.

2 - Özne
¡ Cümlede yüklemin belirttiği işi yapan veya bir oluşa konu olan ögedir.
¡ Özneyi bulmak için; yükleme “kim, ne” soruları ya da “olan ne, olan kim” soruları sorulur.
Örnek: Kitap hakkındaki tüm olumlu eleştirileri hak ediyor.

Özne Çeşitleri
a. Gerçek Özne
¡ Etken çatılı fiillerin yüklem olduğu cümlelerde ya da isim cümlelerinde yüklemin bildirdiği işi yapan veya üstlenen
ögeye gerçek özne denir.
¡ Gerçek özne cümlede “açık özne” ya da “gizli özne” hâlinde bulunabilir.

DİKKAT

Gizli özne öge sıralamasına ve sayısına dahil edilmez.

b. Sözde Özne
¡ Edilgen çatılı fiillerin yüklem olduğu cümlelerde yapılan işten etkilenen ögeye sözde özne denir.
Örnek: Hafta sonu yapılacak maç için saha temizlendi.

c. Örtülü Özne
¡ Edilgen çatılı fiillerin yüklem olduğu cümlelerde yükleme yöneltilen “kim tarafından, kimlerce, kimce” soruları örtülü
özneyi verir.
Örnek: Valilik tarafından okullar üç gün tatil edildi.

DİKKAT

Örtülü özne öge incelemesinde zarf tümleci olarak değerlendirilir.

B - Yardımcı Ögeler

1 - Nesne (Düz Tümleç)

¡ Geçişli fiili tümleyen, yalın durumda veya belirtme durumunda bulunan tümleçtir.
¡ Nesneler belirtili nesne ve belirtisiz nesne olmak üzere ikiye ayrılır.

112 TÜRKÇE - TYT