Page 11 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı

Öğretim Programı Okuryazarlığı

da bahsedilmiştir. Türk millî eğitiminde bu felsefi te- karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişi-
meller, kanunla güvence altına alınmış ve çerçevesi ler olarak yetiştirmek. Ayrıca genel amaçlardan sonra
çizilmiştir. Millî Eğitim Temel Kanunu’nda Türk millî sıralanan ilkelerde de yetiştirilmek istenen karaktere
eğitiminin genel amaçları ve temel ilkelerinde yetişti- dair bazı bilgiler vardır: Nitekim 2. maddede şöyle den-
rilmek istenen karakterin yansımaları mevcuttur. miştir: “Milli eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek
ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre
Genel amaçlarda yetiştirilmek istenen karakter profili
şöyle tarif edilmiştir: Atatürk inkılap ve ilkelerine ve düzenlenir.” Öte yandan bir diğer ilkede de(süreklilik)
anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağ- eğitimin hayat boyu devam etmesi ifade edilerek ye-
lı; Türk milletinin millî, ahlaki, insani, manevi ve kültürel tiştirilmesi hedeflenen karakterin tüm yurttaşları kap-
değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, saması ve eğitimin her uygun ortamda devam etmesi
vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan, vurgulanmıştır. Ayrıca söz konusu ilkelerde karakter,
insan haklarına ve anayasanın başlangıcındaki temel laiklik ve bilimsellikle de donatılmak istenmiştir.
ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Öğretim programı okuryazarlığı, son dönemlerde or-
devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve so- taya konulan öğretmenlerin beceri/yeterlilik düze-
rumluluklarını bilen ve bunları davranış hâline getirmiş yinin artırılmasıyla gerçekleştirilebilecek bir eylem
yurttaşlar olarak yetiştirmek; beden, zihin, ahlak, ruh olarak tanımlanmaktadır. Günümüzdeki bu yeterlili-
ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde ge- ğin daha iyi anlaşılması için öncelikle program okur-
lişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme yazarlığına yönelik felsefi temellere değinilmektedir.
gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan hakla- Eğitimle ilgili görüşler ortaya koyan başlıca dört fel-
rına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma sefeden söz edilmektedir:

Platon’un görüşlerine dayanan, Aydınlanma Dönemi’nde Fichte, Hegel tarafından şekillendirilen
bir felsefedir. Temelde metafizik ve epistemolojiye değer vermektedir. İdealist eğitim programı
özellikleri şu şekildedir: i) Bilgi doğuştan gelir ve eğitimle öğrenciye sezdirilir. ii) İyilik, güzel-
İdealizm lik gibi evrensel ve ahlaki değerler aktarılır ve değişmezdir. iii) Öğretmen bilgiyi veren, öğrenci

bilgiyi alandır. iv) Matematik, tarih, edebiyat gibi derslerin önemi fazladır. v) Sokratik yaklaşım,
model olma ve taklit gibi yöntemlerle eleştirel becerilere önem verilmelidir.

Aristo’nun görüşlerine dayanan, insanı noksan olarak gören, kutsal bir yaratıcıyı kabul eden,
Aydınlanma Dönemi’nde J. Locke, Hume, Mill, Bacon tarafından biçimlendirilen bir felsefedir.
Gerçekte var olana, tek doğruya ve epistemolojiye değer vermektedir. Realist eğitim programı
özellikleri şu şekildedir: i) Eğitimde temel amaç öğrencinin zihinsel gelişimini tamamlaması ve
Realizm mutlu olmasıdır. ii) Eğitimde önemli olan içerik alanla (ders) ilgili temel kavramlar ve bu kav-
ramları pedagojik içeriğe dönüştürmektedir. iii) Sosyal bilimler ve fen bilimleri derslerine önem
verilmekte, öğretmenden uzmanlaşma beklenmektedir. iv) Anlatım, tartışma, deney, gözlem,
araştırma ve bilimsel yöntemler önemli yöntemlerdir.
20. yüzyılda ortaya konulan, J. Dewey, W. James tarafından biçimlendirilen, deneyciliğe daya-
nan ve genellikle ABD’de ortaya çıkan bir felsefedir. Pragmatist eğitim programı özellikleri şu
Faydacılık şekildedir: i) Bilgi yaşantılar yoluyla elde edilir. ii) Bilimsel yöntem ve tümevarım esasına daya-
nır. iii) Değişim sürekli, bilgi değişebilir ve değerler görecelidir. iv) Faydalı bilgi, iş birliği, daya-
nışma, problem çözme ve yaşayarak öğrenme önemlidir.

Aydınlanma Dönemi’ne dayanan, Greene, Kneller, Nietzsche, Marcel, Buber ve Satre tarafından
biçimlendirilen bir felsefedir. Şimdiki zamana, bireysel seçimlere ve tercihlere, özgürlüğe önem
verilirken; geçmişe ve geleceğe, grup normlarına, otoriteye ve kurulu düzene karşı çıkılmakta-
Varoluşçuluk
dır. Varoluşçu eğitim programı özellikleri şu şekildedir: i) Öğrenci merkezlidir. ii) İnsanın öğren-
mesinde sezgi önemlidir ve kendini gerçekleştirebilir. iii) Özel yetenek, edebiyat ve sanatla ilgili
dersler önemlidir.

9