Page 127 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı

Öğretim Programı Okuryazarlığı EK 2 Türk Dili ve Edebiyatı 10 (İlahi) Ders Planı Örneği
Öğretim Programı Okuryazarlığı
EK 2: Türk Dili ve Edebiyatı 10 (İlahi) Ders Planı Örneği
1. BÖLÜM: Genel Bilgiler

Ders Türk Dili ve Edebiyatı Sınıf Düzeyi 10. Sınıf Süre 3 ders saati
Öğrenme Alanı/Ünite/ Konu Şiir / Halk edebiyatı ilahi örneği

Kazanım(lar) A.1.1. Metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamlarını tespit eder.
Öğrencilerin bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını metindeki bağ-
lamından hareketle tahmin etmesi ve tahminini kaynaklardan yararlanarak
kontrol etmesi sağlanır.
A.1.2. Şiirin temasını belirler.
Tematik bütünlüğü olmayan şiirlerde (genellikle gazel, koşma vb.) birden çok te-
manın bir arada bulunabileceği göz önünde tutulmalıdır. Bu durum aynı zamanda
türün / dönemin / anlayışın bir özelliğini gösterebilir.
A.1.3. Şiirde ahengi sağlayan özellikleri / unsurları belirler.
a) Şiirde ahenk unsurları (ölçü, kafiye, redif, nakarat; ses, kelime ve kelime gru-
bu tekrarı, ses akışı vb.) üzerinde durulur.
TÜRK DİLİ VE b) Hece ölçüsünde hece sayısı eşitliğinin, aruz ölçüsünde hecelerin açık-kapalı

(uzun-kısa) oluşunun esas alındığı üzerinde durulur. Ancak aruz kalıplarına ve
EDEBİYATI c) Şiirin ahenk ve şekil özelliklerinin -varsa- içerikle ilişkisi üzerinde durulur. Bazı
şiirde aruz ölçüsünü buldurmaya yönelik çalışmalara yer verilmez.

Ders Planı Örnekleri şiirlerde ölçü ve kafiye seçimi, kelimelerin düzenlenişi, dizelerin uzunluğu-kı-
salığı vb. aracılığıyla içeriğin görsel olarak şiirin şekline yansıtıldığı ve / veya
ahenk özelliklerinin içerikle bağlantılı olduğu belirtilir.
A.1.4. Şiirin nazım biçimini ve nazım türünü tespit eder.
a) Şiirin nazım biçimi belirlenirken nazım birimi, kafiye düzeni, ölçü gibi şekil
özelliklerinin; nazım türü belirlenirken içeriğin (konu, tema vb.) esas alındığı
vurgulanır.
b) Divan, halk ve dünya şiirinden gelen biçim ve türler ile şaire özgü yenilikler,
buluşlar ve -varsa- bunların geleneksel biçim ve türlerle ilişkisi ele alınır.
c) Metne / döneme göre konu bakımından lirik, epik, pastoral, satirik, didaktik
şiir türlerine değinilir.
A.1.5. Şiirdeki mazmun, imge ve edebî sanatları belirleyerek bunların anlama
katkısını değerlendirir.
a) 9. sınıfta şiirde öne çıkan, dikkat çeken ve/veya yaygın olarak bilinen edebî
sanatlar (teşbih, istiare, mecazımürsel, teşhis ve intak, tenasüp, tezat, telmih,
hüsnütalil, tecahüliarif, kinaye, tevriye, tariz, irsalimesel, mübalağa) ele alınır.
b) Şiirdeki bütün edebî sanatların tespiti yoluna gidilmez.
c) 10, 11 ve 12. sınıflarda şiirde öne çıkan edebî sanatları buldurmaya yönelik
çalışma yapılması sağlanır.

“Şiir” ünitesine öğretim programında 30 ders saati ayrılmıştır. Ünitenin 3. bölümündeki “Halk edebiyatından bir ilahi ve
bir nefes örneği” incelemesi için 5 ders saati uygundur. İlahi örneği için ayrılan süre ise 3 ders saatidir.

125 125