Page 28 - Çevre ve İklim Değişikliği Etkinlik Kitabı

ÇEVRE VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
OKURYAZARLIĞI 5. KONU

BİLİNÇSİZ TÜKETİM VE SONUÇLARI

KAVRAMLAR

Eko-Etiket, Su Ayak İzi, Mavi Su Ayak İzi, Yeşil Su Ayak İzi, Gri Su Ayak İzi, Sanal Su

"Carlos Sánchez, 1989 yılında dünyaya geldiğinde, büyük Madrid metropol alanında yaklaşık 5 milyon insan yaşı-
yordu. Carlos’un ailesi şehir merkezinde iki yatak odalı bir apartman dairesinde oturuyordu, otomobilleri yoktu ama
televizyonları vardı.

Carlos’un ailesi gibi birçok İspanyol ailesi de o zamanlar otomobil sahibi değildi. Carlos’un doğumundan altı yıl son-
ra, yani 1992 yılında Avrupa Birliği’ne katıldığında İspanya’da 1000 kişiye 332 binek otomobil düşüyordu. Yaklaşık
yirmi yıl sonra, 2009 yılında her 1000 İspanya vatandaşından 480’inin arabası bulunuyordu. Bu rakam, Avrupa Birliği
ortalamasının biraz üzerinde. Carlos beş yaşına geldiğinde, Sánchez ailesi yan dairelerini de satın alarak iki daireyi
birleştirdi. Sekiz yaşındayken ilk arabalarını ikinci el satın aldılar."

Yukarıda verilen alıntıda görüldüğü gibi dünya, nüfu-
sun hızla artması ve aşırı tüketim nedeni ile bir gün
gelecek beklentileri karşılamakta zorlanacaktır. 7,8
milyar civarında olduğu tahmin edilen dünya nüfu-
sunun, yüzyılın sonunda 11 milyarın üzerine çıkacağı
öngörülmektedir. Bu nüfus artışı çeşitli açılardan teh-
likeli görülse de karşılaşacağımız asıl problem bu sayı-
nın bilinçsiz ve sınırsız tüketim ile dünyaya ve ekosis-
teme vereceği zarardır. İlginçtir ki dünya nüfusunun
%23’ünü oluşturan gelişmiş ülkeler, doğal kaynakların
%85’ini ve besinlerin %60’ını kullanmaktadır. Yeşil po-
litikanın öncüsü Barry Commoner asıl sorunun nüfus
artışından değil sanayi toplumlarının tüketime bağlı
yaşam biçimlerinden kaynaklandığını ileri sürmektedir.
Değişen eğilimler, teknolojinin çok hızlı ilerlemesi,
kentleşme, reklamlar, kitle iletişim araçları tüketim
alışkanlıklarının değişmesinde etkili olmaktadır. Ge-
nel olarak bakıldığında, ihtiyaç dışı oluşan tüketim
toplumda üç şekilde kendini göstermektedir. Sem-
bolik tüketim, kişinin sosyal statüsünü ve kimliğini
ifade etmek için yaptığı tüketimdir. Hedonik tüketim,
duygusal tatmin amaçlı haz almak için yapılan ihtiyaç
dışı alımlardır. Gösterişçi tüketim ise ihtiyaç ve maddi
imkânlar gözetilmeksizin yapılan lüks tüketimi kapsar.
Tüketim için üretim gerekirken, dünya ekonomilerinin
güçlenmesi ve yüksek gelişmişlik düzeyi için de sana-
yileşme gerekir. Fakat diğer yandan bu üretim ve tü-
ketim doğal çevreyi ve burada yaşayan canlıları tehdit
etmektedir.
Gereksiz tüketim ve israfın giderilmesi ancak çevre ile
dost, etik değerlere saygılı ve doğru satın alma karar-
ları verebilen müşteri olarak tanımlayacağımız bilinçli
tüketiciler ile mümkün olacaktır. Görsel 5.1: Aşırı tüketim

28