Page 101 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Etkinlik

1. Aşağıdaki şiiri okuyunuz. Şiirden hareketle soruları cevaplayınız.

Gazel

1. Aşiyân-ı murg-ı dil zülf-i perîşânundadur
Kanda olsam ey perî gönlüm senün yanundadur
(Gönül kuşunun yuvası, senin perişan saçlarındadır. Ey peri, nerde olsam gönlüm senin yanındadır.)
2. Işk derdiyle hoşem el çek ilâcumdan tabîb
Kılma dermân kim helâküm zehri dermânumdadur
(Aşk derdinden memnunum, ey tabib beni tedaviden vazgeç. Derman kılma, zira beni öldürecek zehir senin
dermanındadır.)

3. Çekme dâmen nâz edüp üftâdelerden vehm kıl
Göklere açılmasun eller ki dâmânundadur
(Nâz edip düşkünlerinden eteğini çekme. Eteğinde olan ellerin göklere açılmasından kork.)

4. Gözlerüm yaşın görüp şûr itme nefret kim bu hem
Ol nemekdendür ki la’l-i şekker-efşânundadur
(Gözlerimin yaşını tuzlu ve acı görüp nefret etme. Bu da senin şeker saçan dudağındaki tuzdandır.)

5. Mest-i hâb-ı nâz ol cem’ et dil-i sad-pâremi
Kim anun her pâresi bir nevk-i müjgânundadur
(Naz uykusundan sarhoş iken yüz parça olan gönlümü bir araya topla. Zira onun her parçası bir kirpiğinin
ucundadır.)
6. Bes ki hicrânundadur hâsiyyet-i kat’-ı hayât
Ol hayât ehline hayrânem ki hicrânundadur
(Hayatı kesmek yani ona son vermek senin ayrılığının bir hassasıdır. Senden ayrı yaşayabilen insanlara hayranım.)
7. Ey Fuzûlî şem’ veş mutlak açılmaz yanmadan
Tâblar kim sünbülinden rişte-i cânundadur
(Ey Fuzûlî! Onun sümbüle benzeyen saçının senin can ipliğinde vücuda getirdiği kıvrımlar, ıstıraplar mumda
olduğu gibi muhakkak yanmadan açılmaz, sükûn bulmaz.)
(Ali Nihat Tarlan, Fuzûlî Divanı Şerhi )

a) Şiirin 2. beytinde hekimin maddi beden hastalıklarını tedavi edebileceği ancak şairin
hastalığının aşk hastalığı olduğu belirtilmiş, aşk hastalığı tedavi edilince de âşığın
manen öleceği vurgulanmıştır. Açıklamalardan hareketle Fuzûlî’nin üslubuyla ilgili
çıkarımlarda bulununuz.

...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................
b) Şiirde iki yerde “Ey!” şeklinde hitap kullanılmıştır. Bu hitaplar kime dönüktür. Bunun
Fuzûlî’nin üslup özellikleriyle ilişkisini kurunuz.

...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

Türk Dili ve Edebiyatı 99