Page 172 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Etkinlik

2. Aşağıdaki parçayı okuyunuz. Parçadan hareketle soruları cevaplayınız.

Sanki nurdan bir deniz içindeyim ve dalgaların yatağımda salınışlarını duyuyorum... Bu
sükût, ooh bu ebedî sükût, etime ve derime, hislerime ve dimağıma kadar nüfuz eden
bu sükût... Titriyorum; vahyini duyan bir nebi gibi uzviyetimin çözüldüğünü, derimin
ve duyularımın benliğimden ayrıldığını duyuyorum. Benliğim, boşlukta kımıldanan bir
kanadın dalgasına tutulmuş gibi tatlı bir titreyişle çırpınıyor. Sanki görülmez bir melek
“Korkma! Korkma! diyor, Allah’a gidiyoruz”. Rabbime çok yakındayım ve o, çocukluğumun
derin, uzak gecelerinden kulağıma uzanıp gelen uzak sesler gibi, tâ yanımda, tâ kulağıma
söylüyor. Ürperiyorum ve her uzviyetimin titreyişlerle ruhuma dokunduğunu duyuyorum.
Ruhum bir kanat darbesine tutulmuş, çırpınıyor, çırpınıyor ve uçuyor. Havalandığını
duyuyorum. Rabbimin sesi daha derin, daha yakın geliyor: “Ben ki sizin ilâhınızım” diyor.
Sesini ilk defa duyuyorum Rabbim, beni affet! Beni affet!

(Reha, Nurettin Topçu)

a) Parçada geçen “Sanki nurdan bir deniz”, “boşlukta kımıldanan bir kanadın dalgasına
tutulmuş tatlı bir titreyiş”, “her uzviyetimin titreyişlerle ruhuma dokunduğunu
duyuyorum” ifadeleri size hangi edebî türün özelliklerini çağrıştırıyor? Bu ifadelerin
kullanımı dilin işlenmesi anlamında ne tür etkiler yaratabilir?
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

b) Sanatçı, parçada “benlik, deniz, dalga” gibi Türkçe kökenli kelimelerin yanı sıra “sükût,
uzviyet, dimağ” gibi Arapça kökenli kelimelere de yer vermiştir. Bu durum sanatçının
dil ile ilgili nasıl bir anlayış ortaya koyduğunu göstermektedir?
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

c) Bu ve benzeri ifadelerle yazılmış bir edebî eserin; söz varlığı, anlam derinliği ve ifade
gücü bakımından Türkçeye katkılarını yorumlayınız.

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................

ç) Parçayla ilgili aşağıda verilen ifadelerden doğru olanların yanına “D”, yanlış olanların
yanına “Y” yazınız.

..... I. Anlatımı güçlendirmek için tekrarlara başvurulmuştur.
..... II. Gerçek anlamlarının dışında kullanılan kelimelere yer verilmemiştir.
..... III. Eksiltili ifadelere ve seslenmelere yer verilerek anlatım güçlendirilmiştir.

..... IV. Tekdüze ve bilgilendirici bir anlatım tercih edilmiştir.
..... V. Psikolojik içeriği desteklemek için soyut anlamlı kelimelerden yararlanılmıştır.

170 Türk Dili ve Edebiyatı