Page 180 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Ö mer Seyfettin
ÖMER SEYFETTİN

(1884-1920)

Hayatı ve Eserleri

Balıkesir Gönen’de doğmuştur. Eğitimine Gönen Mahalle Mektebinde başlamış, İstanbul Eyüp Askerî
Baytar Rüştiyesinde devam etmiştir. Edirne Askerî İdâdîsi ve Mekteb-i Harbiyeyi bitirmiştir. Okulu
bitirdikten sonra teğmen rütbesiyle ordudaki görevine başlamıştır. 1911 yılında ordudan ayrılmıştır.
Aynı yıl Genç Kalemler dergisinde “Yeni Lisan” hareketini başlatmıştır. Balkan Savaşı’nın patlak
vermesiyle üsteğmen rütbesiyle orduya çağrılmıştır. 1913’te Yunanlılara esir düşmüştür. On ay sonra
İstanbul’a dönmüş ve edebiyat öğretmenliğine başlamıştır. 1920 yılında şeker hastalığından hayatını
kaybetmiştir. Şiir, hikâye, roman ve makale türlerinde eserler vermiştir. Şiir ve hikâyeleri ölümünden
sonra farklı isimler altında kitaplaştırılmıştır. Forsa, Pembe İncili Kaftan, Kaşağı, Bahar ve Kelebekler,
hikâye; Efruz Bey, Ashab-ı Kehfimiz roman türündeki eserlerinden bazılarıdır.

Türkçeye Katkıları
Yeni Lisân Makalesinden

Düşünmeli, yine düşünmeli, tekrar
• Osmanlı Türkçesinin sadeleştirilmesini savunmuş, düşünmeli ve kat’î kararımızı
dilde bir devrim yapmak gerektiğini öne sürmüştür.
vermeliyiz. Lisanımızı böyle
• Türkçeye yerleşmiş olanlar dışında yabancı dil dağınık, meçhul, isti’dâdsız bırakan
unsurlarının terk edilmesi gerektiğini dile getirmiştir. nedir? Arabî ve Farsî kelimeler mi:
Dilde dengeli bir yaklaşımı benimsemiş, Türk Asla.. Bir ihtiyaç neticesi olarak
insanının anlamakta zorlandığı dil yapılarını terk girenler bizim olmuş, imlâlarını
ederken dile yerleşmiş olanları korumuştur. muhafaza etmekle beraber “Türk”
olmuşlardır. Sem’, kafiye, Arabî
• İstanbul ağzında yaşayan dili esas aldığı için dilde ve Farsî cem’ler, terkipler yapmak
kullanımdan düşmüş Türkçe kelimeleri diriltmeye için, sırf süs, sırf ziynet için girenler
kalkmadığı gibi konuşma dilinde canlı olarak bu sebepler kalkınca tabiatıyla
kullanılan kelimelere de savaş açmamıştır. savuşurlar. Bize vâsi bir lisan lâzım,
lâkin muntazam ve mazbut olmak
• Konuşma dili ile yazı dili arasındaki uçurumun şartıyla! Dünyanın en mükemmel,
kapatılması gerektiğini dile getirmiş, insanların kolay en basit, en sade ve tabiî bir sarfı
anlayabileceği bir nesir dili kurmak için çalışmıştır. olduğu bütün lisan âlimlerince
• İstanbul Türkçesinin yazı dili hâline getirilmesi iddia ve beyan olunan Türkçe
gerektiğini savunmuş ve eserlerini bu doğrultuda sarfımızı tanımalı, onun üzerine
kaleme almıştır. ifsat edici bir leke gibi düşen
ecnebi kaideleri atmalıyız. Arabî ve
• Millî bir dil ve edebiyat oluşturmak için çalışmıştır. Farsî edatları asla kullanmamalıyız.
Hele terkipleri mutlaka, mutlaka
• Yabancı dil öğretiminin önemine de değinen Ömer Türkçe kaidesiyle yapmalıyız. O
Seyfettin, insanların öncelikle kendi dillerini çok iyi vakit lüzumsuz olan bazı Arabî ve
bilmeleri gerektiğini belirtmiştir. Farsî kelimelerin kendi kendilerine
• Ömer Seyfettin, günümüzde yazı ve konuşma dilinde savuşduklarını göreceksiniz.
kullanılan Türkçenin oluşmasına öncülük etmiştir. (Yeni Lisân)

178 Türkçeyi Etkili Kullananlar