Page 198 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

S abahattin Ali
SABAHATTİN ALİ

(1907-1948)

Hayatı ve Eserleri

1921 yılında Çanakkale ve Edremit’te ilköğrenimini tamamlayıp Balıkesir Öğretmen Okuluna
girmiştir. 1926 yılında İstanbul Erkek Öğretmen Okuluna geçmiş, 1928’de Almanya’ya öğrenci olarak
gönderilmiştir. 1930 yılında Türkiye’ye dönmüş, çeşitli kurumlarda görev yapmıştır.

1935 yılında Değirmen 1936 yılında Kağnı ve 1937 yılında Ses adlı öykü kitaplarını ve Kuyucaklı Yusuf
adlı romanını yayımlamıştır. 1940 yılında İçimizdeki Şeytan romanını, 1943’te Yeni Dünya adlı öykü
kitabıyla Kürk Mantolu Madonna adlı meşhur romanını yayımlamıştır. Sanatçının bu eserlerinin dışında
hikâye türünde Sırça Köşk, Yeni Dünya ve şiirlerini topladığı Dağlar ve Rüzgâr adlı eserleri de vardır.
Markopaşa adında siyasi hiciv dergisi çıkarmıştır.

Türkçeye Katkıları

• Sabahattin Ali sanatçı kişiliğinin yanı sıra gözlemlediği, yaşadığı toplumsal olayları, hikâye ve
romanlarında yarattığı karakterlerle başarıyla bütünleştirerek topluma mesajlar veren bir fikir
insanıdır.

• Dil konusundaki hassasiyetini, “halkın konuştuğu, anladığı dili kullanma” prensibiyle açıklamıştır.
• Hem hikâyelerinde hem de romanlarında yalın, anlaşılır bir dil kullanmıştır. Anlatacağı şeyleri
dolambaçlı yollarla ifade etmek yerine, en çarpıcı ve en keskin kestirme yolları tercih etmiştir.
• Konuşma dilinden pek çok deyim ve argo ifade hikâye ve romanlarına girmiştir. Halk diline
duyduğu yakınlığı, kahramanlarını mahalli ağızlarla konuşturarak göstermiştir.
• Eserlerinde kahramanlarını konuştururken onların kültür seviyelerine, sosyal statülerine ve
anlatıdaki işlevlerine uygun bir dil kullanmıştır.

• Türk dilinin önemli bir özelliği olan ikilemelerden hikâye ve romanlarda bolca istifade etmiş;
böylece anlatımına konuşma dilinin akıcılığını, canlılığını kazandırmıştır.

• Hikâye ve romanlarında devrik cümleye hemen hemen hiç yer vermemiş, isim cümleleri yerine fiil
ve soru cümlelerini tercih etmiştir.
• Şiirlerinde konuşma diline yakın, anlaşılır ve sade bir üslup kullanmıştır. Şair, bu üslup vasıtasıyla
“kanadı kırılan kartal, bahar vakti kırılan mor çiçekli dal, insana yar olmayan devir, ağlayı ağlayı
kılmak, gözden yaşların boşalması” gibi halk şiirinde çokça kullanılan hazır imge ve kalıplara yer
vermiştir.

• Birçok yabancı eseri tercüme ederek Türkçeye kazandırmıştır.

196 Türkçeyi Etkili Kullananlar