Page 45 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

2.1.3. Mısırlılarda Beden Eğitimi ve Spor 2.2. ASYA UYGARLIKLARINDA BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR

Günümüzde hakkında somut veriler edinebildiğimiz ve spor olarak tanımlayabileceğimiz fizik-
sel pratiklerin en eskileri, Antik Mısır uygarlığında var olmuştur. Beni Hasan bölgesinde bulunan sportif Asya uygarlıklarından olan İran, Çin ve Hint medeniyetlerinde birçok beden eğitimi ve spor et-
araç gereç kalıntıları ile çeşitli yazılı ve kabartma belgeler, bu bölgede okçuluk, kılıç (eskrim) ve mızrak kinliğinin uygulandığı bilinmektedir. Bu medeniyetlerdeki etkinlikler, diğer uygarlıklardaki askerî ve dinî
atma gibi beden eğitimi ve spor faaliyetlerinin yarışma amacıyla yapıldığını göstermektedir. amaçların yanı sıra kişilik gelişiminin sağlanmasına yönelik olarak da yapılmaktaydı. Hatta bu etkinlikler,
Mısır firavunları, halkı düşmanlardan korumak için bedenlerini güçlü tutmuşlar, bunun için de salgın hastalıkların tedavisi ve önlenmesine yönelik çeşitli fiziksel yöntemleri de içermekteydi.
okçuluk, avcılık ve koşu gibi yeteneklerini geliştirmeye özen göstermişlerdir. Mısır firavunlarının tahta İran, Çin ve Hint uygarlıklarında özellikle belirli hanedanlar döneminde düzenlenen geleneksel
çıkışlarının otuzuncu yılında ülkeyi temsil eden bir sahada uzun bir süre koştukları bilinmektedir. Bu sportif faaliyetler; sadece soylulara, askerlere ve elitlere değil tüm halka yönelik olarak gerçekleştiril-
koşuyu simgeleyen kalıntılar, Kardak’taki bir tapınakta bulunmuştur. Firavunlar, diğer kabilelerden farklı miştir. Orta Asya kavimlerinde oynanan, İranlılar tarafından da oynandığı düşünülen çevgen oyununu
olarak yiyecek ihtiyacını karşılama amacının dışında avlanmışlar ve böylelikle Mısırlılar, avcılığı sportif andıran polo, Çin ve Hint uygarlıklarında 12 ve 17. yüzyıllar arasında çok popüler olmuş ve 18. yüzyılda
faaliyet olarak gerçekleştiren ilk topluluk olmuşlardır (Görsel 2.3). Firavunların avcılığı fiziksel güçlerini Hindistan üzerinden Batı kültürüne taşınmıştır. At yarışı haricinde at üzerinde oynanan ilk spor dalı olan
göstermek için yaptıkları, bu nedenle bazen aslan veya boğa dahi avladıkları iddia edilmektedir. polo, kadın ve erkeklerin karma oluşturdukları takımlar arasında oynanmış, aynı zamanda Çin ordusu-
nun talimlerinde de kullanılmıştır.

2.2.1. İranlılarda Beden Eğitimi ve Spor

İran uygarlığı, geniş bir coğrafyaya yayılan ve birçok farklı kültürü kendi hâkimiyeti altına alan ilk
devletlerden biridir. İran toplumunda savaşçı özellikler, hep ön planda olmuştur.
Beden gelişimine önem veren bir eğitim sitemine sahip olan İran uygarlığında beden eğitimi
ve spor faaliyetleri, Çin ve Hint toplumlarındaki mistik yapıdan farklı olarak daha çok savaşa hazırlık
amacıyla yapılmıştır. Bu özelliklerinden dolayı İran uygarlığı, sportif faaliyetlerle uğraşan asker ve savaşçı
bir nüfusa sahip olmuştur. Böylece bünyesinde sportif faaliyetlerle uğraşma ayrıcalığına sahip büyük bir
nüfusu barındıran İran uygarlığında hem kendine özgü yeni spor dallarının icat edilmesi hem de ülke
genelinde sportif faaliyetlerin sistemli bir şekilde yürütülmesi sağlanmıştır.
MÖ 550-331 yılları arasında İran’da hüküm süren Ahameniş hanedanı döneminde İranlılar; ço-
cuklarının saygılı, söz dinler, ölçülü ve tok gönüllü olarak yetişmesinin yanında ok ve mızrak atma gibi
fiziksel pratiklerde beceri kazanmalarına da önem vermişlerdir. Ayrıca savaş ve benzeri durumlarda bir-
liklere çabuk haber ulaştırabilmek için yapılan hızlı ve sürekli koşma talimleri, mecburi halk faaliyetleri
hâline gelmiştir.
İran’da özellikle MÖ 250 ve MS 226 yılları arasında hüküm süren Partlar Dönemi’nde binicilik ve
ok atma alanında ileri düzeyde çalışmalar yapılmıştır (Görsel 2.4, 2.5). Bu dönemde at üstünde giderken
ok atabilen, hatta geriye dönerek de isabetli atışlar yapabilen süvari okçular yetiştirilmiştir. İran’da ilk
Görsel 2.3: Firavun ve avcılık dönemlerden itibaren ata binme konusunda becerikli nesiller yetiştirilmiştir ancak Partlar Dönemi’nde

Sümer ve Mısır uygarlıklarındaki sportif faaliyetler arasındaki en önemli fark, Sümerlerin faaliyet- bu konuda en ileri düzeye erişilmiştir.
lerini tanrıları Enlil ve Marduk şerefine düzenlemeleri ve yarışmalarına Antik Yunan’dakine benzer dinî bir
anlam yüklemeleridir. Mısır’da hiçbir zaman buna benzer dinî ve sportif organizasyonlar düzenlenme-
miştir. Özellikle Mısır’da yönetici kesimin okçuluk ve avcılıktaki başarılarının yazılı olarak kaydedilmesi,
yöneticilerin bu alanlarda birbirlerine karşı bir rekabet içerisinde olduklarını ve kendilerinden önceki
yöneticileri geçmeye çalıştıklarını göstermektedir.
Firavun mezarlarında bulunan resim ve kabartmalarda bacak kaslarının esnetilmesi için yapılan
bazı hareketler ve engel atlamaya dayalı egzersizler yer almaktadır. Ayrıca bu resim ve kabartmalarda
yogaya benzer şekilde bağdaş kurularak bacak kaslarının çalıştırıldığı görülmektedir.
Mısırlılarda beden eğitimi faaliyetleri; jimnastik hareketleri, oyunlar, boks, güreş, sopa eskrimi, su
sporları ve dans ile ilgili etkinlikleri içermekteydi.
Mezopotamya ve Mısır uygarlıklarında yapılan beden eğitimi ve spor faaliyetleri, amaç ve uygu-
lanış esasları bakımından birbirine benzerlik göstermektedir. Bu toplumlarda beden eğitimi ve spor et-
kinliklerinin tamamı ya dinsel içerikli törenlerde kutlama yapmak ya da askerî amaçlı talimlerde askerleri
güçlendirmek amacıyla uygulanmıştır. Görsel 2.4: Binicilik Görsel 2.5: Okçuluk

42 ESKİ UYGARLIKLARDA BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ESKİ UYGARLIKLARDA BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR 43