Page 43 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

2. NELER ÖĞRENECEKSİNİZ? Sümer uygarlığında sportif faaliyetler, savaşa hazırlık amacıyla gerçekleştirilmekteydi. Hem halk
2.1.1. Sümerlerde Beden Eğitimi ve Spor

• Sümerler, Babiller, Asurlar ve Mısırlılarda yapılan beden eğitimi ve spor faaliyetlerini hem de yönetici sınıfları, sporu kendilerini güçlendirmek için bir araç olarak görürdü. Yöneticilerin kendi
ÜNİTE öğreneceksiniz. güçlerini göstermek ve hâkimiyetlerini güçlendirmek için fiziksel kapasitelerini beden eğitimi ve sporla
güçlendirdikleri ve bunu kendi halklarına sergiledikleri görülmektedir. Sümer Kralı Sulgi’nin okçuluk,
• İranlılar, Çinliler ve Hintlerde yapılan beden eğitimi ve spor faaliyetlerini öğreneceksiniz.
içinde koşarak gidip geldiği rivayet edilmektedir. Bu durum, Sümerlerde fiziksel üstünlüğün ne kadar
• Yunanlar ve Romalılarda yapılan beden eğitimi ve spor faaliyetlerini öğreneceksiniz. avcılık, güreş ve koşu sporlarında kendisini çok iyi yetiştirdiği hatta Nippur şehrinden Ur şehrine bir gün
önemli olduğunun bir göstergesidir.
Sümerler, çok iyi at yetiştiren ve ata çok iyi binen bir halk olarak da bilinmektedir. Sürücüsünün ayak-
ta olduğu iki tekerlekli yarış arabalarının ilk olarak Sümerler tarafından kullanıldığı bilinmektedir (Görsel 2.1).

HAZIRLIK SORULARI

1. Mezopotamya ve Mısır uygarlıklarında hangi beden eğitimi ve spor faaliyetleri gerçekleştirilmiştir? Araştırınız.
2. Asya uygarlıklarında beden eğitimi ve sporun önemini araştırınız.
3. Antik Yunan ve Roma uygarlıklarında yapılan beden eğitimi ve spor faaliyetleri nelerdir? Araştırınız.

2.1. MEZOPOTAMYA VE MISIR UYGARLIKLARINDA

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR

Tarihte araçlı veya araçsız yapılan ilk spor dallarının savunma ve saldırı amacı taşıdığı bilinmekte-
dir. İlk insanlar, birbirleriyle ve doğadaki diğer canlılarla girdikleri mücadeleler esnasında fiziksel güçleri- Görsel 2.1: Sümerler ve at
ni kullanmayı öğrenmişlerdir. Güreş sporu, ilk insanların bilinçsiz olarak yaptığı bu mücadeleler sırasında
ortaya çıkmıştır. 2.1.2. Babiller ve Asurlarda Beden Eğitimi ve Spor
İlk insanlar, yapmış oldukları mücadelelerini silahsız olarak gerçekleştirdiklerinden savunma ve Babil ve Asur uygarlıklarında soylular ve savaşçılar arasında av ve dövüş taktikleri geliştirmek
saldırı aracı olarak sadece ellerini ve kollarını kullanmışlardır. Bu mücadelelerini daha etkili bir biçimde amacıyla sportif içerikli faaliyetler düzenlendiği bilinmektedir.
uygulayabilmek için de ellerini yumruk yapmışlar, kollarının itme gücünden yararlanarak boks denilen Asur kralları, hüküm sürdükleri dönemlerde halk üzerindeki etkilerini devam ettirebilmek ama-
mücadele sporunun ortaya çıkmasını sağlamışlardır. cıyla hem dövüş tekniklerini geliştirmişler hem de tehlikeli avlara katılarak avcılık hünerlerini sergilemiş-
İlk insanların yürüme, koşma, atlama ve tırmanma hareketlerini beslenme ihtiyaçlarını karşıla-
mak ve tehlikelerden korunmak amaçlarıyla yaptıkları bilinmektedir. Bu da atletizm ve dağcılık gibi spor- lerdir. MÖ 669-626 yılları arasında hüküm süren Asur Kralı Asurbanipal, bu konuda adından en fazla söz
ettiren hükümdar olarak bilinmektedir. Onun döneminde başkent Ninova’da bulunan kraliyet sarayının
ların ortaya çıkmasını sağlamıştır. duvarları, dönemin sanatçıları tarafından av ve dövüş sahneleriyle süslenmiştir (Görsel 2.2).
Tarihte bilinen ilk biçimsel spor örgütü, okullar arası yarışlar düzenlemesi için Japonya İmpara-
toru Yozei’nin 1603 yılında kurduğu yüzme federasyonudur. Bilinen ilk yazılı spor kuralları, MÖ 900’lerde Babiller ve Asurlar, beden eğitimi etkinliklerini askerî becerilerini geliştirmek amacıyla yapmış-
Theseus (Disyız) tarafından Atina’da güreş sporu için oluşturulmuştur. İlk çağdaş spor kuralları ise 1867 lardır. Asurlar; avcılığın yanı sıra boks, güreş ve yüzme spor dallarıyla da ilgilenmişlerdir.
yılında İngiltere’de Chambers (Çeymbırs) tarafından hazırlanmıştır. Boks gibi temas sporları için hazırlan-
mış olan bu kurallar, Queensberry (Kuinsböri) Kuralları olarak da bilinir.
Beden eğitimi ve sporun nerede, nasıl ve ne zaman başladığı her zaman bir tartışma konusu
olmuştur. Eski çağlarda gerçekleştirilen sportif faaliyetler, oyun amaçlı ve savaş içerikli faaliyetler olmak
üzere ikiye ayrılmaktaydı. Beden eğitimi ve sporun başlangıcının ise koşan, güreşen veya zıplayan ilk
insanlara kadar uzandığı düşünülmektedir.
Beden eğitimi ve spor tarihçileri, mızrak fırlatanların ilk sporcular olarak kabul edilmesi gerek-
tiğini belirtmişlerdir. Buna sebep olarak da mızrakçıların daha iyi mızrak fırlatmak için hazırlık yapmış
olabileceklerini düşünerek antrenman kavramının mızrak fırlatma ile birlikte insanlık tarihine girmiş ola-
bileceğini ifade etmişlerdir.
Güneydoğu Anadolu’dan başlayarak Basra Körfezi’ne kadar uzanan Dicle ve Fırat nehirleri ara-
sındaki bölgeye Mezopotamya denir. Mezopotamya, verimli toprakları ve uygun iklim şartları nedeniyle
tarih boyunca birçok medeniyetin kurulduğu yer olmuştur. Sümerler, Babiller ve Asurlar Mezopotam-
ya’da hüküm sürmüş önemli uygarlıklardandır. Görsel 2.2: Asur kralı

40 ESKİ UYGARLIKLARDA BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ESKİ UYGARLIKLARDA BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR 41