Page 91 - BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR TARİHİ 12

1. Karakucak Güreşi 5. Kırkpınar Yağlı Güreşi

Türklerin millî güreş türüdür. Orta Asya’da Osmanlılarda sevilerek yapılan yağlı güreşlerde pehlivanın galip sayılması için rakibini ayakların-
başlayan ve Osmanlı Dönemi’nde de devam eden dan yukarı kaldırması, sırtüstü düşürerek rakibinin omuzlarını yere değirmesi veya rakibinin ayaklarını
bu güreş, çimen ya da toprak zeminde yapılır. Gü- yerden keserek üç adım taşıması gerekirdi. Güreş müsabakalarının hakemliğini “cazgır” denen kişiler ya-
reşte galip gelebilmek için rakibin iki omzunun pardı.
yere getirilmesi, rakibin üç adım taşınması veya Kırkpınar güreşleri, Orhan
pırpıtın (vücudu çok sıkı saran dar pantolon) yır- Gazi zamanında yapılmaya başlamış-
tılması gerekir. Bu güreşte alan ve süre sınırlaması tır. Bu güreşlerin ilk kez günümüzde
yoktur (Görsel 4.3). Yunanistan sınırları içerisinde bulunan
eskiden Edirne’ye bağlı olan Ahırköy
civarındaki bölgede yapıldığı bilin-
mektedir. Günümüzde de hâlen yapıl-
2. Aba Güreşi Görsel 4.3: Karakucak güreşi maktadır. (Görsel 4.7)
Gaziantep ve Hatay yörelerinde çok yapı- Osmanlı padişahları; güreşe ve
lan bir güreş türüdür. Adını pehlivanların giydiği güreşçilere ayrı bir sevgi ve saygı duy-
abadan almıştır. Aba; kol ucundan koltuk altına muşlar, güreşçileri her fırsatta rütbe,
kadar kesik olan, uzun, yakasız, yarım kollu, ke- nişan ve para ile ödüllendirmişlerdir.
çeden yapılmış bir giysidir. Abayı giyen pehlivan, Sultan II. Bayezid Dönemi’nde güreşçi-
beline bir kuşak bağlar. Güreşin süresi 7 dakikadır lerin ayrı bir bölük olarak teşkilatlandı-
ve yerdeki mücadele 2 dakikayı geçemez. Sıkle- rıldığı bilinmektedir. Görsel 4.7: Kırkpınar (yağlı) güreşi
tin olmadığı bu güreş türü, judo sporuna oldukça
benzemektedir (Görsel 4.4). Osmanlı Devleti’nde en sevilen spor dalı olan güreş; panayırlarda, harmanlarda, düğünlerde ve
bayramlarda kısacası her vesileyle her zaman yapılan en önemli etkinlikti. Güreş; sadece halkın ilgi gös-
terdiği bir spor dalı değildi, sarayda padişahlar huzurunda yapılan “huzur güreşleri” de vardı.
3. Kırım Türk Güreşi (Tatar Güreşi) Görsel 4.4: Aba güreşi
Kırım Tatarcasında “küreş” olarak geçen
bu güreş türü, Hıdırellez ve Tepreş eğlencelerinde
yapılır. Pehlivanlar; sadece ceket ve ayakkabılarını
çıkartırlar, rakiplerinin beline bağladıkları kuşakla- 1. ETKİNLİK
rı ellerine bağlarlar ve diğer elleriyle rakibin belin-
deki kuşağı tutarak birbirlerini yıkmaya çalışırlar. GÜREŞ
Güreşçilerden birinin iki omzunun yere değmesi Osmanlı Devleti’nde yapılan güreş ile günümüzde yapılan modern güreşi karşılaştırarak arkadaş-
ile güreş sonlanır (Görsel 4.5). larınızla tartışınız.

4. Şalvar Güreşi Görsel 4.5: Kırım Türk güreşi (Tatar güreşi)
2. ETKİNLİK
Bu güreşte kısa şalvarlar giyilir. Ayakta baş-
layan güreş, güreşçilerden birinin göbeğinin gök- GÜREŞ
yüzünü görmesiyle sonlanır. Davul, zurna eşliğin- Osmanlı Devleti’nde güreşe neden çok önem verilmiştir. Arkadaşlarınızla tartışarak sebeplerini
de yapılan güreşlerdir (Görsel 4.6).
maddeler hâlinde aşağıdaki boş alana yazınız.
.........................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................................................

Görsel 4.6: Şalvar güreşi

88 OSMANLI DEVLETİ’NDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR OSMANLI DEVLETİ’NDE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR 89