Page 40 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPORDA GÜDÜLENME VE SPORCULARI
ÜNİTE 3 GÜDÜLEYEN FAKTÖRLER

Harekete yönelmiş organizmanın ihtiyacını karşılayarak rahatlaması süreci bir döngü hâlinde
gerçekleşir (Şekil 3.1).

Şekil 3.1: Güdülenme döngüsü
1. Güdülerin Sınıflandırılması

Uyarıcılar organizmaya içeriden ya da dışarıdan gelir. Bunlara içsel güdülenme ve dışsal
güdülenme adı verilir. Uyarıcıların alınması sonucunda organizma hareket eder ve davranış
gerçekleşir. Hem dışsal hem de içsel güdüler sporda önemlidir ve spor psikologları bireyin
performansını artırmak için hem dışsal hem de içsel güdüleri kullanırlar. Bununla birlikte amaca
ulaşmada, içsel güdülenme ile hareket eden sporcuların hedeflerine ulaşma oranlarının daha
yüksek olduğu görülmüştür.
Heyecan, sevme, eğlence, yetenekleri sergileme ve geliştirme fırsatları, kısaca sporun tadını
çıkarmaya yol açan, spor etkinliklerinde yer almak için kişinin içinden gelen tüm nedenler içsel
güdülere örnek olarak verilebilir. Kupalar, ödüller, övgü ve statü gibi dış etkenlere bağlı nedenler
de dışsal güdü örneklerindendir.

İçsel ve dışsal güdüler organizmayı harekete geçirir. Zaman zaman dışsal güdüler, içsel
güdülenmeyi artırmak için kullanılabilir.
Dışsal güdülerin, içsel güdülenmeyi artırmak için başarıyla kullanılmasına Uzak Doğu dövüş
sporlarında kullanılan dereceleme sistemleri (renkli kuşaklar) örnek olarak verilebilir.
BİLİYOR MUSUNUZ?

Bilinenin aksine dövüş sporlarında kullanılan renkli kuşaklar eski bir gelenek değildir. Dövüş
sanatlarında bir yeniliktir. Kemer geleneği geçmiş yüz yılda başlamış olup öğrencileri güdüle-
mede somut ödül olarak tasarlanmıştır.

38 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ