Page 45 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPORDA GÜDÜLENME VE SPORCULARI
GÜDÜLEMEDE ETKİ EDEN FAKTÖRLER ÜNİTE 3

Bireyler kendi davranış veya performansının sorumluluğunu alırken içsel yüklemeleri, olayların
sonuçlarını kendisi dışındaki sebeplere bağladıklarında dışsal yüklemeleri kullanırlar (Görsel
3.2). Yaşadığı başarısızlık sonrası çoğu sporcu dışsal yüklemeler yaparak suçlayıcı tavırlar
sergileyebilmektedir. Ancak başarı sonrasında içsel yüklemeler daha sık görülmektedir.

Görsel 3.2: Grup çalışmaları kontrol edilemeyen faktörler arasındadır.
Başarı hedefi kuramı ikiye ayrılır. Bunlar görev odaklı güdülenme ve sonuç odaklı güdülenmedir.
Her iki güdülenme biçimi aynı anda değil insan gelişiminin farklı aşamalarında görülür. Görev
odaklı güdülenme 10 yaşına kadar görülür. Bu dönemdeki çocuklar, en son denedikleri görevi
ne kadar iyi yaparlarsa o oranda kendilerini yeterli görürler. O yaş grubu çocuklara göre çok
çalışmak, işini iyi yaptığının göstergesidir. Bununla birlikte 10 yaşından büyük olan çocuklar
kendi yeterlikleriyle ilgili farklı bakış açısı geliştirirler. Sonuç odaklı çocuklar, başarılı olup
olmadıklarına akranlarının başarılarına bakarak karar verirler. Akranlarından öndeyse kendilerini
başarılı, akranlarından geride iseler kendilerini başarısız olarak görürler. 10 yaşından küçük
bir eskrimci antrenman yaptıkça kendini başarılı görürken 10 yaşından büyük bir erskrimciyse
rakibini yendiği sürece kendini başarılı görür. Hedef ve başarı odaklı sporcuların özellikleri Tablo
3.1’de verimiştir.

Tablo 3.1: Hedef ve Başarı Odaklı Sporcuların Özellikleri Tablosu
Özellikler Görev Odaklı Güdülenme Sonuç Odaklı Güdülenme

Başarıyı değerlendirme Geçmişteki kişisel performanslarını Başkalarıyla kıyaslama
kriterleri göz önüne alma

Antrenman (egzersiz) ve becerilerini
Başarıya hâkim neden Şans ve doğal yetenek
geliştirme

Zorluk/ başarısızlığa Sorumluluğu üstlenme ve tekrar Sorumluluğu başkasına
cevap deneme atma

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 43