Page 45 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPORDA GÜDÜLENME VE SPORCULARI
GÜDÜLEYEN FAKTÖRLER ÜNİTE 3

Bireyler kendi davranış veya performansının sorumluluğunu alırken içsel yüklemeleri, olayların
sonuçlarını kendisi dışındaki sebeplere bağladıklarında dışsal yüklemeleri kullanırlar (Görsel 3.2).
Yaşadığı başarısızlık sonrası çoğu sporcu dışsal yüklemeler yaparak suçlayıcı tavırlar
sergileyebilmektedir. Ancak başarı sonrasında içsel yüklemeler daha sık görülmektedir.

Görsel 3.2: Grup çalışmaları kontrol edilemeyen faktörler arasındadır.
Başarı hedefi kuramı ikiye ayrılır. Bunlar görev odaklı güdülenme ve sonuç odaklı güdülenmedir. Her iki
güdülenme biçimi aynı anda değil insan gelişiminin farklı aşamalarında görülür. Görev odaklı güdülenme
10 yaşına kadar görülür. Bu dönemdeki çocuklar, en son denedikleri görevi ne kadar iyi yaparlarsa o
oranda kendilerini yeterli görürler. O yaş grubu çocuklara göre çok çalışmak, işini iyi yaptığının
göstergesidir. Bununla birlikte 10 yaşından büyük çocuklar kendi yeterlilikleriyle ilgili farklı bakış açısı
geliştirirler. Sonuç odaklı çocuklar, başarılı olup olmadıklarına akranlarının başarılarına bakarak karar
verirler. Akranlarından öndeyse kendilerini başarılı, akranlarından geride iseler kendilerini başarısız
olarak görürler. 10 yaşından küçük bir eskrimci antrenman yaptıkça kendini başarılı görürken 10
yaşından büyük bir erskrimciyse rakibini yendiği sürece kendini başarılı görür. Hedef ve başarı odaklı
sporcuların özellikleri Tablo 3.1’de verimiştir.

Tablo 3.1: Hedef ve Başarı Odaklı Sporcuların Özellikleri Tablosu

Özellikler Görev Odaklı Güdülenme Sonuç Odaklı Güdülenme

Başarıyı değerlendirme Geçmişteki kişisel performanslarını Başkalarıyla kıyaslama
kriterleri göz önüne alma

Antrenman (egzersiz) ve becerilerini
Başarıya hâkim neden Şans ve doğal yetenek
geliştirme

Zorluk/ başarısızlığa Sorumluluğu üstlenme ve tekrar Sorumluluğu başkasına
cevap deneme atma

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 43