Page 47 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPORDA GÜDÜLENME VE SPORCULARI
GÜDÜLEYEN FAKTÖRLER ÜNİTE 3

3.2. SPORCULARI GÜDÜLEYEN FAKTÖRLER

Sporcuları güdüleyen faktörler; kişilik yapısına dayalı, durum merkezli ve etkileşimsel faktörler
olmak üzere üç ana başlıkta ele alınır.
Kişilik yapısına dayalı faktörler: Bu görüşe
göre güdülenmiş davranışlar, bireysel özellik- Kariyerim boyunca 9000’den fazla şut
ler tarafından şekillenir. kaçırdım. Neredeyse 300 maç
kaybettim. 26 kez maçı kazandırmak
Bir öğrencinin, sporcunun ya da antrenörün ki- için son şut hakkını bana rdiler 
şiliği, ihtiyaçları ve hedefleri güdülenmiş dav- kaçırdım! Hayatımda tekrar, tekrar 
ranışın önemli belirleyicileridir. Bazı sporcular tekrar başarısız oldum...  işte bu
isteksizlik ve kişisel hedef yokluğu nedeniyle yüzden başardım!
güdülenme eksikliği gösterirken bazıları ken- Michael Jordan
dilerini başarıya götürecek ve güdülenmesini (Maykıl Cordın)
artıracak kişisel özellik ve eğilimlere sahiptir- Görsel 3.4: Sporcuların psikolojik yapıları güdülenme
düzeylerini etkiler.
ler (Görsel 3.4).

Durum merkezli faktörler: Güdülenme seviyesi,
yaşanan duruma bağlı olarak artar ya da aza-lır
(Görsel 3.5). Örneğin antrenman esnasında işine
odaklanmış bir sporcu oldukça güdülene-bilirken
yarışma durumunda güdülenme düzeyi düşebilir.
Bununla birlikte otoriter bir antrenör-le çalışırken
de yüksek güdülenme korunabilir. Ya da ligde üst
sıralarda olan ve kendine güveni oldukça yüksek
bir voleybol takımının iki set kaybederek geride
olmasına rağmen toparlanarak maçı kazanması

Görsel 3.5: Güdülenme düzeyi odaklanmayla kendini örnek olarak verilebilir.
gösterir.

Etkileşimsel faktörler: Etkileşimsel güdülenme-
nin ne sadece katılımcıya ilişkin etmenlerden
(kişilik, ihtiyaç, ilgiler ve hedefler) ne de sadece
durumsal etmenlerden (öğretme yöntemi, ta-
kımın kazanma-kaybetme oranı) kaynaklandığı
savunulur (Görsel 3.6). Bunun tam tersi, güdü-
lenmeyi anlamanın en iyi yolunun bu iki etmenin
birbiriyle nasıl bir etkileşim içinde olduğunun in-
celenmesi gerektiği söylenir. Bu faktörler güdü-
lenmenin kişilik, ihtiyaç, ilgi ve hedefler gibi ka-
tılımcıya ilişkin etmenleri ile öğretme yöntemi,
kazanma-kaybetme oranı gibi durumsal etmen- Görsel 3.6: Sporcular arası etkileşim bireylerin
güdülenmesinde önemli bir faktördür.
lerin nasıl bir etkileşim içinde olduğunu ele alır.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 45