Page 52 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

ÜNİTE 4 ÜNİTE 4 SPORDA KAYGI, STRES VE UYARILMIŞLIK

HAZIRLIK SORULARI

1. Kaygı, stres ve uyarılmışlık kavramları hakkında neler biliyorsunuz?
2. Karşılaşma sırasında sizleri neler kaygılandırır?
3. Maç sırasında stresinizi neler arttırır?
4.
Kaygı stres ve aşırı uyarılma sportif performansınızı ne yönde etkiliyor?
ÜNİTE 4 5. OKUMA METNİ
Sporda kaygı, stres ve aşırı uyarılma ile nasıl baş ediyorsunuz?

Kazanan takımın üst lige çıkacağı, zorlu geçen final maçının son dakikasına gelinmiştir. De-
rinlemesine atılan pasla Mustafa rakip ceza alanına girer. Pası aldığında ansızın kaleci ile
karşı karşıya kalır. Birden kalbinin yerinden çıkacakmış gibi çarptığını hisseder. Etraftan
gelen sesler birden anlamsızlaşıp soluk bir uğultu hâlini alır. Kafasını kaldırıp baktığında
kollarını iki yana iyice açmış kaleciyle aralarında 3 metre mesafe kaldığını görür. Ne yapa-
cağını şaşırır. Çünkü kaleci kaleyi tamamen kapatmış, hiçbir boşluk bırakmamıştır. Tek çare
topu yan tarafa doğru sürüp kaleyi görebilecek açıyı sağlamaktır. Topa dokunduğunda kaleci,
Mustafa’nın gittiği tarafa doğru yatar. Top kalecinin altından geçmesine rağmen kalecinin
kolları Mustafa’nın geçişine izin vermemiş ve ceza alanı içinde düşürülmüştür. Hakem son
saniye içinde penaltı noktasını gösterir. Kullanılacak vuruş temdit penaltısıdır. Aslında oyun
SPORDA KAYGI, süresi uzatmalar da dâhil olmak üzere bitmiştir. Kullanılacak penaltı vuruşu son vuruş ola-
cak, oyun ondan sonra başlamayacaktır.
STRES VE Verilen karara Mustafa’nın takımı çok sevinir. Ancak herkesin yüzünde donuk bir ifade vardır.
Yapılacak olan penaltı atışı, nasıl sonuçlanacağı bilinmediğinden tüm takımda kaygı duru-
munun oluşmasına neden olmuştur. Yaşanılan bu belirsizlik korkusu bazı sporcularda öy-
UYARILMIŞLIK lesine büyüktür ki penaltı kullanan kişi olmayı kimse istemez. Futbolcular, “Çok yoruldum

kendimi iyi hissetmiyorum, bu penaltıyı ben kaçırırım.” der. Takımın antrenörü azimli ve
kararlı bir bakış arar. Aslında kendisi de çok heyecanlanmıştır. Kalbinin çok hızlı attığını ve
aldığı nefesin kendisine yetmediğini hisseder. Ancak bu durumu hiç kimseye hissettirmemek
durumundadır. Takımın en iyi penaltı atan oyuncusu Doğan, ikinci yarının başında sakatlan-
mış, oyundan çıkmak zorunda kalmıştır. Antrenör kimin penaltı atacağına karar vermekte
zorlanır. O sırada kafası o kadar karışıktır ki birden oradan uzaklaşmak ister. Ancak hemen
aklına antrenörlük seminerlerinde anlatılan kaygı ve stresle baş etme yöntemleri gelir. Ta-
kım kulübesine oturur. Eline kâğıt ve kalemi alır. Gözlerini kâğıda sabitler. Derin derin üç
Kavramlar Ünite Bölümleri dört nefes alıp verdikten sonra rahatladığını hisseder. O sırada kararlı ve kendine güvenen
. Uyarılmışlık 4.1. KAYGI, STRES VE UYARILMIŞLIK tavırlarıyla kaleci Ender’in kendisine baktığını ve elinde tuttuğu topla, “Eğer izin verirseniz
. Kaygı KAVRAMLARI ben atmak istiyorum.” dediğini duyar. Ender, top tekniği yüksek bir kalecidir. Topa vuruşları
sert ve isabetlidir. Sezon boyunca yaptığı kurtarışlarla pek çok maçı kazanmalarında önemli
. Sürekli kaygı 4.2. SPORCULARDA KAYGI, STRES bir rol oynamıştır. Antrenör bu tavır karşısında “Tamam.” der gibi başını sallar. İşaret parma-
. Durumluk kaygı VE UYARILMANIN SPORTİF ğı ile Ender’i göstererek “Sana güveniyorum aslanım, yaparsan sen yaparsın. Hadi göreyim

. Stres PERFORMANSA ETKİSİ seni.” der. Ender böyle bir durumun olabileceğini bir gün önce gece yatmadan hayal etmiştir
. Gevşeme 4.3. KAYGI VE STRES İLE BAŞ ETME ve neler yapabileceğini tasarlamıştır. Rakip takımın kalecisini iyi tanır, zayıf olduğu köşeyi
. İmgeleme YOLLARI iyi bilmektedir. Vuruşu oraya yapacaktır. Üç beş defa derin derin nefes alır. Gözlerini rakip
takımın kalecisinin gözlerinden ayırmaz. Topun üzerine gelir, güçlü bir vuruşla topu kalecinin
zayıf tarafına doğru vurur ve gol atar.
* Komisyon tarafından bu kitap için hazırlanmıştır.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 49 50 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ