Page 51 - SPOR YÖNETİMİ VE ORGANİZASYON 12

2.3.2. Yönetimde Liderlik Modelleri

A) Üretken Olmayan Liderlik
Üretken olmayan liderlik modeli, etkisiz liderlikten yıkıcı liderliğe kadar uzanan bir modeldir (Görsel 2.16).

Görsel 2.14: Liderlik
Liderlik ve yöneticilik birbirinden farklı kavramlardır. Yöneticilik dama oyununa, liderlik ise satranç
oyununa benzer. Lider; satranç taşlarının farklı özelliklerini bilen iyi bir satranççı gibi grubun üyelerini tanır,
yeteneklerini bilir ve başarıya ulaşmak için grubunu en verimli şekilde yönlendirir. Yöneticiler ise dama Görsel 2.16: Üretken olmayan liderlik modelleri
oyunundaki kısıtlı ve standart hamle özelliklerine sahip dama taşları gibi grup üyelerinin verimini düşürür. Bu modeli yansıtan alt modeller ve davranış kalıpları aşağıdaki gibidir.
Yönetici işi doğru yaparken liderler doğru iş yapar. Yöneticiyi yöneten ve ona iş veren birileri vardır ve yö- Hükmedici Lider: Otorite ve gücü kötüye kullanır. Çalışanların sadece emirleri yerine getirmesini ister. Fikir
netici o iş ve emirleri yerine getirir. Lider bağlı olduğu grubun içinden çıkar ve kendini sürekli geliştirir üretmesine veya yorum yapmasına izin vermez. Ben merkezci ve ezici bir yönetim sergilerler.
(Görsel 2.14). Sahte Demokratik Lider: Sahte içtenlik, beraberlik ve ge-
çici ilgiyi kullanarak uyum sağlama çabası içindedirler. Çalı-
7DEOR /LGHU YH \|QHWLFL |]HOOLNOHULQLQ NDUúÕODúWÕUÕOPDVÕ
şanlarına karşı dürüst gözükmesine karşın duygusal olarak
LİDER YÖNETİCİ öyle değillerdir. Anlaşmazlıkların üstünü örterek çözmeye
çalışır. Eleştirileri ve yeni fikirleri uyumun bozulmaması için
● Elindekilerle yetinirler. reddeder.
● Yeni gelişmelere açıktırlar. ● Değiştirmeden emirleri yerine getirirler. Uzlaşmacı Lider: Amirlerinin hoşuna gitme isteği ile per-
● Değişimde geliştiricidirler. ● Tekrar yaparlar. sonelinin kendisini beğenmeyeceği korkusu arasına sıkışıp
● Yaratıcıdırlar. ● Kopya yaparlar. kalmaktadır. Amirleri ve astları arasında dengeli davranma-
● Orijinaldirler. ya çalışır. Bu sebeple hiçbir tarafı temsil edemez.
● Neden, niçin soruları önemlidir. ● Nasıl ve ne zaman soruları önemlidir. Paternalist Lider: İş gücünün birliğini sağlamak amacıyla
● Emirleri uygularlar.
● Var olana karşı çıkarlar. duygusal bağlılığa başvururlar. Personelini bir baba edasıy-
● Grup içerisinden çıkarlar. ● Atanırlar. la tanır, korur ve yaklaşırlar. Onlar için pek çok iş yaparken
● Üyelerin yeteneklerini iyi tanırlar. ● Üyelerin ne yapacaklarını bildirirler. onların kendileri için bir şeyler yapması olanağını vermez.
● Kısa sürede sonuca gitmek isterler.
● Uzun süreli düşünürler. ● Yeniliklere gerek duymazlar. Bürokratik Lider: Kuruma kısa vadede zarar vermezler
● Keşfederler. ama çok da fayda sağlamazlar. Rutini takip eder ve işlerin Görsel 2.17: Bürokratik lider
● Motive ederler. ● Kalıplar içinde çalışırlar.
● Konsantre olurlar. daha çok kâğıt üzerinde yapılması ile ilgilenirler (Görsel 2.17).
B) Üretken Liderlik Modelleri
Yönetim: Örgütsel amaçlara ulaşmak için bireyleri, grupları ve diğer kaynakları yönetme sürecidir. Olaylara ve problemlere arkadaşça yaklaşan, çalı-
Liderlik: Örgütsel amaçlara ulaşmak için bireylerin ya da grubun davranışlarını etkileme sürecidir. şanlara sosyal ve duygusal yaklaşımlar sağlayan modeldir.
Yöneticiler genel olarak liderdir ancak her lider yönetici olmayabilir. Ancak duruma bağlı olarak her çalı- Üretken liderlik modelinde üç tip liderlik tarzı karşımıza çık-
şan, lider özellikleri gösterip liderliği üstlenebilir. Bir kişinin diğerlerinin davranışlarını etkilediği her durum o maktadır (Görsel 2.18).
kişinin liderlik özellikleri sergilediğini gösterir.
Direktifçi Lider: Çalışanlarında sürekli değişik duygular

Liderlik kavramı, üstün özellikleri kendinde taşı- uyandırırlar. Zorlayıcı olmaları tepki çekse de bazı yetenek-
yan kişiler için var olan bir kavramdır. Liderliğin doğuştan leri hayranlık uyandırır. İşe odaklıdırlar, başarıyı isterler, çalı-
gelen bir özellik mi olduğu yoksa sonradan mı kazanıldı- şanlarını adil olarak değerlendirip performanslarını bu şekil-
ğı tartışma konusudur. Kişisel algı ve grup algısı bireyin de yükseltirler. Dürüstlük ilkesi onlar için önemlidir.
liderlik vasıflarının ortaya çıkmasında önemlidir. Bu bağ- İş Birlikçi Lider: Danışma, katılım ve yetki devri uygula-
lamda liderliği; üretken, üretken olmayan ve çok boyutlu malarına bağlı olmakla birlikte bir insan ilişkileri tutkunu
liderlik modelleri olarak sınıflayabiliriz (Görsel 2.15). değildir. Koşullar gerektiğinde zorlayıcı olur. İletişimi özgür,
Görsel 2.15: Grup içinde lider yapıcı ve grubun varlığını belirleyen amaçlara yöneliktir.
Kendine bağlı çalışanları ile karşılıklı bir etkileşim içindedir. Görsel 2.18: Üretken liderlik modeli

48 h1ø7( 6325 <g1(7ø&ø/øöø 49