Page 5 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı

TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI

noktada öğrenci farkındalığını artıracak öğrenciye rehberlik edecek ders içi ve ders dışı uygulamalar sağlan-
malı; dersin öğrenme hedefleriyle okuryazarlıklar harmanlanarak öğrenci farkındalığı artırılmalıdır. Sistemin
birbirini tamamlayan parçaları ve bu parçaların işlevlerini yani öğrencilerin sistemi bütünsel anlamaları için
sistem farkındalığı gereklidir. Öğrencinin yaşamında karşılaştığı sistemler üzerinden örnekler vermek bütünü
anlamasına yardımcı olabilir. Örneğin çevre canlı ve cansız unsurlardan oluşan bir sistemdir. Öğrencinin çevre-
yi oluşturan parçaları bilmesi adına öğretim sürecinde söz konusu parçaları tanılayıcı etkinlik ve uygulamalara
yer verilmelidir. Böylece öğrenciler sistem okuryazarlığının bir sonraki adımı olan sistemler arasındaki bağlan-
tı ve etkileşimleri keşfetmeye başlayacaklardır.
Öğrencilerin sistemin bileşenleri ve bileşenler arasındaki bağın çözümlenmesi, söz konusu bileşenlerin hangi
açılardan birbirini tamamladığı gibi bilgilere sahip olması ülkesinde ve dünyada karşılaştığı veya karşılaşabi-
leceği problemlere çözüm üretmesine yardımcı olacaktır. Böylece mevcut sistemlerdeki hiyerarşik yapıyı anla-
yan öğrenciler yeni sistemlerin yapılandırılmasında sistem davranışlarını tahmin eden araçları işe koşabilecek-
tir. Nitekim okuryazarlık becerilerinin geliştirilme amaçlarından en önemlisi öğrencinin kendi yaşamını daha
iyi hâle getirmesine yol göstermektir. Öğrencilerin sistemin parçaları arasındaki bağın hangi amaca hizmet
ettiğini bilmesi bütün resmi görmesine yardımcı olacaktır. Bu noktada farklı içerikler üzerinden programlarda
verilen okuryazarlıklar öğretmenlere rehberlik etmektedir. Örneğin insanın diğer sistemlerle ilişkisi bulunmak-
tadır. Öğrencilerin söz konusu sistemler arasındaki bağlantıları anlayabilmesi adına programlarda farklı dersler
ve içerikler üzerinden okuryazarlık becerilerine yer verilmiştir. Bu beceriler sayesinde sistemdeki mevcut prob-
lemleri çözmek ve sürdürülebilirliği sağlamak için gerekli adımlar atılabilir. Örneğin çevre ve insan birbirini
etkileyen sistemlerdir. Öğretim programlarında farklı içerikler üzerinden çevre ve insan sistemlerinin ilişkisine
yer verilmiştir. Bu noktada insanın çevreyi hangi açılardan olumsuz etkilediğini belirleyebilmek ve söz konu-
su olumsuz etkileri azaltmak için öğrencilerin çözüm önerileri geliştirmesini destekleyecek öğretim süreçleri
yapılandırmak önemlidir. Öğrencilerin sistemlerin sürdürülebilirliği için geliştirdiği çözüm önerilerini hayata
geçirmesi ve eylemlerinin devamlılığı adına sosyal etkileşimler de gerçekleştirilebilir.
Eylemlerinin sonuçlarıyla karşılaşan öğrenciler bireysel alandaki etkinin tüm sistemsel yapıyı etkilediğini fark
edecektir. Nitekim eylemlerin, sistemleri yeniden yapılandırabileceği ve güçlendirebileceği bilinmektedir. Sis-
tem okuryazarlığının kazandırılmasında sözü edilen sistem düşüncesi adımları içinde hareket edilmesi okur-
yazarlıkların temel hedeflerine bütüncül olarak ulaşılmasını sağlayacaktır. Öğretim programlarında yer alan
örneklerden yararlanılarak öğrencinin gelişim düzeyi, ilgisi, ihtiyacı gibi unsurlar temelinde okuryazarlıklar
desteklenmelidir. Böylelikle çok yönlü bakış açısına sahip öğrencilerin yetişmesi mümkün olacaktır. Sonuç
olarak öğrenciler, sistem okuryazarlığı ile sistemin tüm olasılıklarına bütüncül yaklaşım sergileyebileceklerdir.

Sanat Bilgi
Okuryazarlığı Okuryazarlığı
Ğ I
I S İ S T
L
R Dijital E
A Sürdürülebilirlik Okuryazarlık M
Z Okuryazarlığı
Y A K
O
R U
U Veri Finansal R
K Okuryazarlığı Okuryazarlık Y A
O
Z
M A
E R
T L
Vatandaşlık Ğ
S Görsel I
S İ Okuryazarlık I
Okuryazarlığı
Kültür
Okuryazarlığı

Bilgi Görseli: Sistem düşüncesi

5