Page 8 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı

TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI

yapabilme ve eylemselliğin sürdürülebilirliğini sağlayabilme olarak açıklanabilir. Bu düzeyde öğrenci, eylem-
lerinin sonuçlarını ve etkilerini değerlendiren bir anlayışa sahip olur. Öğrenciler kendilerini sorumlu hissederek
davranışlarının devamlılığını sürdürebilir. Örneğin dijital okuryazarlıkta eylemsellik düzeyinde bir öğrenci
e-güvenlik önlemlerini alabilir, dijital araçları amacına uygun kullanabilir, dijital bilgiyi kullanarak eleştirel
düşünebilir, iletişim kurabilir, duygu ve düşüncelerini paylaşabilir. Bu noktada eylemsellik düzeyinin yalnızca
eylemleri içeren düzey olmadığı bilinmelidir. Öğrencinin eyleme geçmeyen zihinsel eylemleri de bu düzeyi
karşılar.

Okuryazarlık becerilerinin düzeyleri öğretim programlarımızda sarmal yapıda kurgulanmıştır. Her öğrencinin
eylemsellik düzeyine ulaşması amaç değildir. Bazı durumlarda işlevsel düzeyde, bazılarında ise farkındalık
düzeyinde kalınabilir. Öğrencinin beklenti, ilgi ve ihtiyacı doğrultusunda okuryazarlık düzeylerine ulaşması
için desteklenmesi gereklidir. Öğretim sürecinde farkındalık, işlevsellik ve eylemsellik düzeyini içeren öğren-
me yaşantılarının tasarlanması etkinliklerde uygun görülen yerlere süreç bileşenlerinin bütünleşmesi önemlidir
ancak tüm okuryazarlıkların bir bütünün parçaları olduğu unutulmamalıdır. Bunlarla birlikte programlarda
okuryazarlıklar öğrenme çıktılarında vurgulanmamıştır. Okuryazarlıklar sınıf içi ve sınıf dışı uygulamalara ör-
tük olarak yansıtılması beklenen beceriler olarak açıklanmıştır. Dolayısıyla öğrenme yaşantıları kurgulanırken
bu detaya dikkat edilmeli, program kapsamında belirlenen öğrenme çıktılarına yönelik tüm etkinliklerde uygun
görülen yerlere okuryazarlıkların nüfuz ettirilmesine önem verilmelidir çünkü okul öncesi kademesinden iti-
baren öğrencinin ihtiyacı bağlamında okuryazarlık becerilerini geliştirmesi, ortaöğretim kademesinden mezun
olan öğrencinin söz konusu becerileri kazanması hedeflenmektedir. Sonuç olarak amaç öğrencinin okuryazar-
lığın temel hedeflerine bütüncül olarak ulaşmasını sağlamaktır.

Öğretmenlerimiz için rehber rolüne sahip bu kitapta okuryazarlık becerilerinin sınıf içi ve sınıf dışı uygulama-
larında okuryazarlık becerilerini nasıl ele alabilecekleri, öğrenme yaşantılarıyla nasıl bütünleştirebilecekleri
programlardan örnekler ile anlatılmaya çalışılacaktır. Öğretim süreçlerini kolaylaştırıcı role sahip bu kitap,
öğrencilerde geliştirilmesi amaçlanan okuryazarlık becerilerine bütüncül anlamda ulaşılmasını sağlamak adına
programların uygulayıcısı öğretmenlerimize yol haritası çizecektir.
4.1.1. Okuryazarlık Becerileri Öğretim Programlarına Nasıl Yansıtıldı ve Programlarda Nasıl
Ele Alındı?

1.4.4.3. Sistem Düşüncesi ve Okuryazarlık Becerileri
Okuryazarlık kavramı, günümüz dünyasının karmaşıklığı ve bilgi bolluğu içinde önemli bir beceri
1
hâline gelmiştir. Sistem düşüncesi, bu karmaşıklığı anlamada ve yönetmede etkili bir araç olarak öne
çıkmıştır. Sistem düşüncesinin bir parçası olarak okuryazarlık, bireylerin karmaşık sistemleri anlama ve
bu sistemler arasındaki ilişkileri görebilme yeteneğini ifade eder. Bu doğrultuda okuryazarlık becerileri
bağlamında sistem düşüncesinin kazandırılarak öğrencilerin hayat boyu öğrenme yeterliliklerinin
güçlendirilmesi Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’nin öncelikli amaçlarından biridir.

8