Page 82 - Ortaöğretim Veli Rehberlik Kitabı 2

Meslek Seçimi

Meslek seçimi; çocukluktan itibaren bireyin gelecek hedeflerini belirleyen, yaşama anlam katan önemli bir süreçtir. Ço-
cuğun bir yandan ergenlik problemleriyle meşgul olurken bir yandan da geleceği ile ilgili bir seçim yapması, onun meslek

kararını belirlemesinde zorlanmasına sebep olabilir. Ergenlik döneminde hızlı fiziksel değişimler yaşanırken çocuklar
aynı zamanda gelecekleri için de önemli kararlar almak zorundadır. Bu süreçte çocukların kararsızlıklar aslında gelişi-
min bir parçasıdır ve beklenen bir durumdur. Okul öncesi dönemden itibaren mesleki gelişim sürecinin sağlıklı olabilmesi
için ailenin ilgi ve desteği çok önemlidir.

Çocuğun meslek kararını belirlemeye yardımcı olmak için aşağıdaki sorulara cevap aranabilir:

• İlgi duyduğu alanlar nelerdir?
• Yetenekli olduğu alanlar nelerdir?

• Kişilik özellikleri nelerdir?

• Yaşamdan beklentileri nelerdir? (itibar, esnek çalışma, konfor, sosyal ortam vb.)

Meslek seçimi süreci kişiden kişiye değişen bir yolculuktur ve herkesin kendi hızında, kendi önceliklerine göre ilerler.
Genel olarak ise şu adımları içerir:

• Çocuğun hangi alanlarda yetenekli olduğunu, neleri yapmaktan hoşlandığını, seçeceği meslekten beklentilerinin
neler olduğunu belirleyerek kendine dair farkındalığını artırması bu seçimin ilk adımlarındandır.

• Meslekleri tanımak, güçlü ve zayıf yönlerini bilmek ve mesleki gelişim imkânlarını değerlendirmek önemlidir.
Meslekleri tanırken meslek elemanları ile görüşmek, meslek tanıtım fuarlarına katılmak, İŞKUR gibi çeşitli
kuruluşlardan bilgi almak bu seçimin önemli diğer adımıdır. Kendini ve meslekleri tanımaya ilişkin yapılan bu
çalışmalar meslek kararını belirlemede oldukça önemlidir.

Bu seçim sürecinde ebeveynlerin ilgi, yetenek, mesleki değer yönünden çocuğun kendini tanımasına, kendini keşfetmesine,
kendini geliştirmesine rol model olmaları ve rehberlik etmeleri gerekmektedir. Ayrıca çocuğun meslekleri tanıması için de
çocuğa gerekli imkânları sunmaları, çocuğun bu imkânlara ulaşmasını sağlamaları önemlidir.

Çocuğun kendini daha iyi tanımasına, farkındalığının artmasına yardımcı olabilmek için bazı kavramlar vardır. Bu
kavramlar yetenek farkındalığı, ilgi farkındalığı ve mesleki değer farkındalığıdır. Bu kavramlar aşağıda detaylı olarak
ifade edilmiştir.

Yetenek Farkındalığı

Yetenek, bir kimsenin bir şeyi öğrenme ve yapabilme gücüne denir. Yetenek farkındalığı oluşturmak amacıyla çocuk-
ların farklı yetenek alanlarında deneyim kazanması, çocuğun kendi öz farkındalığını artırabilir. Çocuğun spor, müzik,
resim, dijital okur-yazarlık gibi alanlarda deneyim kazanmasına fırsatlar sunulabilir. Yeteneğin biyolojik boyutları vardır

ve yetenek büyük ölçüde doğuştan gelir ve potansiyel yetenek düzeyi geliştirilemez. Bunu ebeveynlerin fark etmesi ve
çocuğun yeteneğinin olmadığı bir alanda başarılı olması için zorlamamaları oldukça önemlidir. Var olan yeteneğin ne
kadarının kullanıldığı ise yaşantı zenginliğiyle alakalıdır.
Her mesleğin gerektirdiği bazı yetenek alanları, beceriler ve özellikler vardır. Örneğin terzilik mesleği görsel algılamaya,

dikkat yeteneğine ve hassas el becerilerine sahip olmayı gerektirir. Polislik mesleği için üst düzeyde dikkat yeteneği ve
öz kontrol, sabırlılık gibi özellikleri olması beklenir. “Neleri yapabilirsin, neleri yapmakta iyisin?” soruları yetenekli olunan
alanların anlaşılabilmesi, keşfedilebilmesi için çocuğa sorulabilir. Ayrıca geçmişte başarılı olduğu alanları düşünmesi
istenebilir. Bu cevaplar da ebeveynlere çocuğun hangi alanlarda yetenekli olduğuna dair ipuçları verir.

83
82
82 83